Search This Blog

30/10/2013

બસ...આમાંથી અડધું કરી નાંખો !

આજકાલ નવી અવળચંડાઇ શરૂ થઇ છે. ઘેર કોઇ આવ્યું હોય ને આપણે જે કાંઇ નાસ્તો, ડ્રિન્કસ કે આઇસક્રીમ ઑફર કરીએ, એટલે મેહમાનો આપણી છાતી નહિ, થાળી ચીરાઇ જાય એવી અવળચંડાઇ કરે છે, ''ઓહ..ના ના...આટલું બધું નહિ...આમાંથી અડધો ભલે અંદર પડયો રહ્યો !''

આપણે પહેલેથી કહેવડાવ્યું હોય કે, તમારા માટે સરસ મજાની ખાંડવી બનાવી છે...તમારી મનપસંદ, એટલે પેટો ભરી ભરીને ના આવતા ! જમવાની તો ધડ કરીને ના પાડી દીધી હોય. સમજ્યા કે, અગાઉ એ લોકો આપણા ઘેર જમી ગયા હોય, એટલે બીજી વાર તો કોઇ એવી હિંમત ન કરે...! એ માફ, પણ આપણે તો ફૂલ નહિ પણ ફૂલની ખાંડવી જેટલો જ માલ બનાવ્યો હોય, એ ચાખવા જેટલી ડીસન્સી તો બતાવવી જોઇએ કે નહિ ? એક ડૉઝ લીધા પછી દર્દીને પણ દવાખાને બેસી રહેવું પડે છે, કોઇ રીઍક્શન આવતું નથી, એ જોવા ! હું તો કહું છું કે, ભલે ને ચાવવામાં સોપારીના કટકા જેવી આપણે ખાંડવી બનાવી હોય, પણ પ્રેમથી બનાવી છે ને...એટલે ખાઇ જવી જોઇએ...સુઉં કિયો છો ?

ખાંડવીઓનું તો કેવું છે કે, જીવ બાળવા જેવું છે. વધેલી ખાંડવી અમેરિકા આપણી દીકરીના ઘેરે ય મોકલાવી ન શકીએ. ઘરના બધા તો વર્ષોથી દાઝ્યા હોય, એટલે આ વખતની પણ દાઝેલી ખાંડવી મજાલ છે કોઇ હોઠ પણ અડાડે ? મહેમાનો આપણા ભગવાન કહેવાય, એટલે ઘરના ત્રણ-ચાર મૅમ્બરો મેહમાનનું નાક દબાવી રાખીને મોંઢા વાટે માલ સગેવગે કરી રાખે ! આજે કાંઇ જબરદસ્તી થોડી કરી શકાય છે કે, ''હવે ના પાડો છો...મારી કેટલી બધી ખાંડવી બગડે!''

એ અમારા ફૅમિલીનું કૌશલ્ય છે કે, યુધ્ધ જેવા આગ્રહો કરી કરીને અમારા ઘરે કોઇને જમવા બોલાવીએ ને એ લોકા એવું સમજે કે, અમને એમના ઉપર પ્રેમો ઉભરાઈ આવ્યા છે...! વાસ્તવમાં તો આગલી રાતનો માલ ખૂટાડવાનો હોય....! બે તપેલાં ગરમ કરતા વાર કેટલી ? આ તો એક વાત થાય છે!

પણ આવો માલ અમારે ત્યાં બને છે, માટે આવું થતું હોય પણ વાચકો, તમારા ઘરે તો સારા સારા ઘાણો જ ઉતરતા હોય ને ? છતાં ય અનુભવ તમને ય હશે કે, મેહમાનો અડધું કાઢી નાંખવાની હઠો પકડીને આવ્યા હોય છે ! અડધીયાઓ સમજતા નથી કે આપણે બનાવતી વખતે બધું આખું બનાવ્યું હોય છે, અડધું-અડધું નહિ ! એ લોકોની આદત મુજબ, અડધું કઢાવી જ નાંખવાના છે, એ ધારણાએ આપણાથી પિરસવામાં અડધી ગ્રીલ્ડ-સૅન્ડવિચ, અડધી કાપેલી દાળઢોકળી, અડધા ફાડેલા ગુલાબજાંબુ કે અડધો જ્યુસ આલીએ તો હાળા પીવાના છે ? બીજું કાંઇ નહિ, પણ નાસ્તામાં ફક્ત સેવ-મમરા જ મૂકવાના હોય તો સેવ તો સમજ્યા, પણ મમરા અડધા-અડધા ફાડીને કેવી રીતે મૂકવા ? કેમ જાણે આપણે એંઠું આલતા હોઇશુ ? કોઇ પંખો ચાલુ કરો, ઈ !

જે કાંઇ પિરસીએ, એમાંથી અડધું કરી નાંખવાનું કારણ શું ? શક્ય છે, એ લોકો સાબિત કરવા માંગતા હોય કે, આવી ખાંડવીઓ તો અમારા ઘેર રોજ બને છે. ખાંડવી અમારે મન કોઇ નવી નવાઇ નથી, પણ એમાં ફાટીપડયાઓ આપણી ખાંડવીનું જધન્ય અપમાન કરી નાંખે છે.

જેમ કે, આ કારણ સાવ કાઢી નખાય એવું ય નથી કે, પોતે આવા બહુ બધા આઇસક્રીમો કે ખાંડવીઓ ખાઇ ચૂક્યા છે, એ બતાવવું જરૂરી છે, નોર્મલી, આઇસક્રીમ બધાને ભાવતો હોય ! એટલે ના પાડવાથી આપણા જ અંતરમનમાં એમને માટે અહોભાવ થાય કે, ''ઓ હાય...આ લોકો માટે તો આવા આઈસક્રીમો રોજના થયા...એમણે બહુ બધું જોયું છે ! આપણા આઇસક્રીમોની તો એમને કિંમતે ન હોય !

મેહમાન બનીને જઇએ તો, અમારા કાઠીયાવાડમાં તો આજે ય રાહ જોવાય કે, ફૂટેલાઓ નાસ્તાપાણીમાં શું કાઢશે ? વર્ષોથી ડબ્બે-ડબ્બા ભરી રાખ્યા હોય ગાંઠીયા, સેવ, મમરા અને મગસના લાડુના....આપણે જઇએ એટલે શ્રીકૃષ્ણના સુદર્શન ચક્રની જેમ થાળી પકડીને ગૃહલક્ષ્મી આવે. છેલ્લે એક મમરો વધ્યો ન હોય, એટલા ઝનૂનથી અમે તૂટી પડીએ. એ લોકોને ય જુનું બધું ખાલી કરવાનું હોય એટલે ગળચી પકડી પકડીને આગ્રહો કરે કે, ''કેમ કાંઇ ખાધું જ નહિ ? થોડું તો હજી લેવું જ પડશે...'' (આપણે 'થોડું' નહિ, 'વધારે'ની રાહમાં બેઠા હોઇએ !) એટલે આમ આપણને તતડાવી-તતડાવીને આગ્રહો કરે ને પેટીનો માલ સાફ થતો જાય !)

પણ એવી મેહમાનગતી કેવળ કાઠીયાવાડમાં આજે બચી છે...(કેટલાક ઘરોમાં તો મેહમાનોને તાજો ગરમ નાસ્તો આપવાનો રિવાજે ય શરૂ થયો છે !) પણ બાકીના ગુજરાતમાં ફેશન જોર પકડતી જાય છે....નાસ્તા-પાણીમાં જે કાંઇ આવે કે હફ્ફ દઇને ના જ પાડી દેવાની, ''ના ના....આટલું બધું નહિ...અડધું કાઢી લો !''

અડધું કઢાવીને બાકીનું બાંધી આપવાનું મેહમાનો નથી કહેતા કે, ચલો બાકીનું ઘેર જઇને ખઇશું. પાછા ઘરેથી કાંઇ ખાઇ-પીને ન આવ્યા હોય ને આપણે પિરસેલું ભાવતું પણ હોય, પણ હવે બધા આવા સોટા પાડવા માંડયા છે ને આપણે ના પાડીએ તો ગામડીયા લાગીએ, એ કારણે અડધું કાઢી નંખાવવાની ફેશન જોર મારતી હોય !

પ્રશ્ન એ થાય કે, નાસ્તાપાણી સિવાય બીજા બધામાં ય લોકો અડધું કઢાવી નાંખતા હશે ખરા ? દરજીએ પ્રેમપૂર્વક પૈસા લઇને સુંદર મજાનો લેંઘો સિવી આપ્યો હોય, ત્યારે આ લોકો આવો વિવેક કરતા હશે ?, ''ના ના ગદાણી સાહેબ...આટલો લાંબો લેંઘો ના હોય...હમણાં જ ઘેરથી પહેરીને આવ્યો છું...આમાંથી એક બાંય ઓછી કરી નાંખો ! આટલો બધા ના હોય !''

લગ્નની પ્રથમ રાત્રીએ કોઇ દુલ્હો દુલ્હનને આખાને બદલે ફક્ત અડધો જ ઘુંઘટ કાઢવાની રીક્વૅસ્ટ કરે છે ? ''ઓહ ના ના સૌભાગ્યલક્ષ્મી...આટલો બધો નહિ...? હું બહારથી હમણાં જ બહુ મોટા ઘુંઘટો જોઇને આવ્યો છું...અડધો પ્લીઝ...ઢાંકી દો !'' (આવા તો બહુ ઘુંઘટો જોઇ નાંખ્યા...એ સાચું પણ હોય તો ય આ શુભ પ્રસંગે આવું બાફી ન મરાય...સુઉં કિયો છો ?)

ઈન ફૅક્ટ, હવે તો ગુજરાતીઓમાં મેહમાનોને ફક્ત જમવા નથી બોલાવતા....''ડ્રિન્કસ'' સાથે જમવા બોલાવાય છે. આ ડ્રિન્કસ જ એવી ચીજ છે, જેમાં કદી આખું પિરસાતું નથી...અડધું ય નહિ, અડધાનું ય અડધું આપવાનું હોય છે. વ્હિસ્કી એ કોઇ છાશ નથી, કૂંવરજી કે આખો ગ્લાસ ભરીને અપાય ! ડ્રિન્કસ સાથે મન્ચિંગ તો હોય, પણ પછી ફૂલ ડિનર પણ હોય અને એમાં કોઇ અડધું કઢાવતું નથી. આનું નામ વિવેક. આનું નામ વિનય.

કહેવાનો મતલબ એટલો કે, અડધું કઢાવી લેવાની આ ખૂંખાર પધ્ધતિ ગુજરાતમાંથી બંધ કરાવવી હોય, તો એકલું લુખ્ખું-લુખું જમવા ન બોલાવો....સાથે મહેફીલ ડ્રિન્કસની રાખો....ભલે બા ખીજાય !

સિક્સર

FM રેડિયોના તમામ આર.જે.ઓએ દિલ્હી પહોંચી જવું જોઇએ. કેવું મધુરૂં, અસ્ખલિત અને કાનને ગમે એવું આ આરજેઓ બોલતા હોય છે ! હું તો તમામ આર.જે. નો ફૅન છું. દાદુઓ (સૉરી, અહીં દાદીઓ નહિ લખાય !) બે મહિના દિલ્હી જઇ આવો...ત્યાં કોઇનું મોઢું ખોલાવવું પડે એમ છે!

29/10/2013

મારો ચીન પ્રવાસ

મને બહુ લાંબા અંતરના પ્રવાસની હૉબી નથી. કહે છે કે, એમાં પછી પાછા નથી અવાતું. ‘‘એ તો બહુ દૂર... દૂઉઉઉ..ર’ ના પ્રવાસે ઉપડી ગયા છે,’ એવું મારા માટે કોઇ કહે એ મને જ નહિ, મારી બાને ય ન ગમે. બા ખીજાય!

પણ હું મધ્યમ માર્ગનો માણસ. ‘મધ્યમ માર્ગ’નો મતલબ એવો નહિ કે, ભરચક ટ્રાફિકવાળા સીજી રૉડની વચ્ચે ચાલવાનો હું આગ્રહી હોઇશ. એવું નથી. હું બહુ સીધો માણસ છું.  ‘સીધા માણસ’નો અર્થ એવો પણ નહિ કે, જ્યાં જઉં, ત્યાં અક્કડ અને ટટ્ટાર ચાલતો હોઇશ અથવા તો કોઇની રૂપિયાની નૉટ પડી ગઇ હોય તો કોઇ જુએ નહિ એમ એ લેવા હું વાંકો ય ન વળું. ‘‘અકડ કિસ બાત કી પ્યારે...’’ એવું જમીન પર પડેલી નૉટ ઉઠાવતા પહેલા આવો નમ્ર બની જઉં છું. નમ્રતાનો એવો અર્થ પણ નહિ કે........

હવે મૂળ વાત પર આવો, દવે સાહેબ. લેખ હજી શરૂ જ થયો છે, એના બીજા ફકરામાં જ તમે સાબિત કરી દીધું કે, તમે એક નંબરના અડવીતરા, અકડુ અને ૪૨૦ – બ્રાન્ડના માણસ છો.... ફિશિયારીઓ બંધ કરો અને મૂળ વાત પર આવો!

ગુજરાતી સાહિત્યના સમારંભોમાં મેં ક્યારેય પ્રવચનો આપ્યા નથી, એટલે મૂળ વાત પર આવતા મને ઝાઝો સમય નહિ લાગે. મૂળ વાત મારા ચીન–પ્રવાસની હતી, તે પતાવીને આપણે મૂળ વાત પર આવીશું.
અમદાવાદમાં મારા ઘર–નારણપુરાથી બોપલ બહુ દૂર પડે, તો પણ ચીન જવાનું સસ્તું પડે... રસ્તામાં ટ્રાફિક–જામ  પોલીસના પ્રોબ્લેમો નહિ ને! એટલે હું ચીન જઇ આવ્યો. જવું તો હતું મણીનગર જ, પણ ટ્રાફિક–જામ અને જ્યાં ને ત્યાં બ્રીજો ખોદાતા હોવાથી, ગાડીનો ‘યુ–ટર્ન’ લેવા છેક દિલ્હી સુધી જવું પડ્યું. ત્યાં પહોંચ્યા પછી ઘેર પાછા આવવા માટે આળસી જવાયું ને, ‘‘આટલે સુધી આયા છીએ, તો ચલો ચીન જતા આવીએ’’, એ વિચાર આવ્યા પછી ચીન ગયો.

એક જોતા અમેરિકા જવા કરતા ચીન જવામાં આબરૂ વધારે સચવાઇ જાય...... ચીનાઓ આપણું ગુજરાતી સમજે નહિ ને આપણે ચાયનીઝ ના સમજીએ. લૉસ બન્નેનો સરખો છે. અમેરિકામાં ઇંગ્લિશ બોલવું પડે ને ધોળીયાઓ હજી આપણા લૅવલના ઇંગ્લિશ સુધી પહોંચી શક્યા નથી, એમાં લૉસ એ લોકોનો છે. કહે છે કે, આપણા પટેલો અને બ્રાહ્મણો અમેરિકા જઇને વસ્યા પછી અમેરિકનો નવી ડિક્શનૅરી કાઢવાના છે. હવે તો ઓબામા ય ‘શિકાગો’ને બદલે ‘ચિકોગા’ બોલવા માંડ્યા છે. ‘‘ઇટ ઇઝ વૅરી ઇઝી’’ના બન્ને ‘ઝ’માં હવે અમેરિકનો ‘ઝપાટા’ ‘ઝ’ બોલતા થઇ ગયા છે.

પુરાણ કાળમાં આજ્ઞાંકિત સુપુત્ર શ્રવણે અંધ માં–બાપને પોતાના ખભે કાવડમાં બેસાડીને યાત્રા કરાવી હતી. પણ હું હજી બધું દેખતો હોવાથી મારા સુપુત્ર સમ્રાટે કાવડને બદલે વિમાનમાં બેસાડીને અમને ચીનની યાત્રા કરાવી.

ચીન માટે મારે અમદાવાદથી દિલ્હીની, દિલ્હીથી નેપાળની, નેપાળી ઝૅન્ગડૂની, ઝૅન્ગડૂથી બીજિંગની, બીજિંગથી શાંગહાઇની અને શાંગહાઇથી શૅન યાન્ગની ફ્લાઇટો પકડવાની હતી. અગાઉના જમાનામાં આવા ઠેકડા ટારઝન મારતો! ટારઝનને ઝાડે–ઝાડના વિઝા કઢાવવાના ન હોવાથી દોરડે દોરડે લટકીને મંઝિલો તય કરી શકતો. આજ સુધી અનેક લોકોએ મને લટકાવ્યો છે, એટલે લટકવા ઉપર મારો હાથ સારો બેસી ગયો છે. પણ ચીન જવામાં એવો વાંધો આવે એમ નહોતો. આપણો પ્રેમ અને ચીનનો માલ... બન્ને સરખા. ‘ચલે તો ચાંદ તક, નહિ તો શામ તક...!’

ચીન પહોંચતા પહેલા તેનઝિંગ નૉર્ગે અને સર ઍડમન્ડ હિલેરી કરતા ય ઊંચી સિધ્ધિ મને મળી. એ લોકો તો માઉન્ટ ઍવરેસ્ટની ૨૯–હજાર સમથિંગ ફૂટની ઊંચાઇ સુધી જ પહોંચ્યા હતા, કારણ કે, એનાથી ઉપર કોઇ ટોપકું જ નથી. અમને તો ફ્લાઇટમાં ઍરહૉસ્ટેસે કીધું, હવે પછીની ૨૦–જ સેકન્ડમાં તમારી ડાબી બાજુએ ધી ગ્રેટ માઉન્ટ  ઍવરેસ્ટ જોવા મળશે. અર્થાત, અમે ઍવરેસ્ટથી પણ એક હજાર ફૂટ આડે અને ઊંચે ઊડ્યા. ટીવી–અખબારોમાં ભેદભાવો તો રહેવાના. હું આસારામના આશ્રમની ઉપરથી ઊડ્યો હોત, તો મને અંદર કરી દીધો હોત, પણ આવડા મોટા ઍવરેસ્ટની ઉપરથી ઊડવા છતાં એકે ય છાપામાં તમે મારો ફોટો જોયો? ભેદભાવો તો રહેવાના જ!

ચીનના માલનો પહેલો અનુભવ બીજિંગના ઍરપોર્ટ પર થયો. અમારે ઍરપૉર્ટના વૅઇટિંગ–લાઉન્જમાં રાત આખી પસાર કરવાની હતી. ખાલીખમ ઍરપોર્ટ, સૂનસાન શાંતિ અને વિશાળ લાઉન્જની પેલે પાર વૉશરૂમ હતો. વાત અચાનક ઉપડી હોવાથી મારે ઉતાવળ ખૂબ હતી. દૂરથી ‘વોશરૂમ’નું પાટીયું વાંચીને મને પહેલો વિચાર આવ્યો, ‘‘ચલે જા, ચલે જા, ચલે જા, જહાં પ્યાર મિલે, જહાં પ્યાર મિલે.... હોઓઓઓ!’’

એસ.ટી. બસ સ્ટેશને છુટું પડી ગયેલું કોઇ નમણું બાળક બોલ્યા–ચાલ્યા વિના ખૂણામાં ઊભડક બેઠું હોય, તેમ બીજિંગના ઍરપોર્ટનો આ વૉશરૂમ ખૂણામાં પડ્યો હતો. ખાલીખમ્મ અને એકદમ ચોખ્ખો! ચોખ્ખો હતો છતાં ખાલીખમ હતો કે ખાલીખમ હોવાને કારણે ચોખ્ખો હતો.... ગૉડ નોવ્ઝ....!
ત્યાં સફાઇ–કામદાર સિવાય બીજું કોઇ નહોતું. મને જોતા જ એ ચીનો સમજી ગયો કે, હું અહીં કેમ આવ્યો હોઇશ! જો કે, આવું તો ઇન્ડિયાના સફાઇ કામદારો ય સમજી જતા હોય છે કે, ટૉઇલેટમાં આપણે કાંઇ પત્તા રમવા તો ન આવ્યા હોઇએ ને? મને નવાઇ લાગી હતી કે, કેમ જાણે ચીનાના ગુજરાતી જમાઇરાજ આવ્યા હોય, એટલું બધું એ મને મને માન આપવા માંડ્યો. ખૂબ હસીને આવકાર આપ્યો. વૉશ–બૅઝિન પર લઇ જઇને મારા હાથમાં હૅન્ડ–વૉશ સાબુની બૉટલ આપી, એ ય પોતાના શર્ટથી સાફ કરીને! હાથ લૂછવા નૅપકીન આપ્યો.

આ લોકોમાં ઊંધું હોય. આપણે ત્યાં વૉશરૂમમાં આવું બધું કરી આવ્યા પછી હાથ ધોવાના હોય ને ચીનાઓમાં પહેલા! પછી હોય છે કે નહિ, તેની મને ખબર નથી. હશે, મેં કીધું. કોઇની પર્સનલ લાઇફમાં આપણે પડવું નહિ. ચીનો મને હસતો હસતો ટૉઇલૅટ તરફ લઇ ગયો. ઇમરજન્સી હોવાથી એને આઘો ખસેડીને હું અંદર જવા માંગતો હતો, પણ સાહેબ, આગતા–સ્વાગતા તો જુઓ.... એક ચાયનીઝ ગાભા વડે એણે દરવાજો સાફ કર્યો. એ સ્પ્રે લઇને આવ્યો હતો. કમોડ ઉપર સુગંધીદાર સ્પ્રે છાંટ્યું. મને એમ કે હવે બેસવાનું હશે. ચીનાએ મને રોકીને ગાભા વડે કમોડ લૂછ્યું. હવે મારો સંયમ હદ વટાવતો હતો.... પૂરેપૂરી ન વટાવે, એ માટે મારાથી અકળામણમાં ગુજરાતીમાં બોલાઇ ગયું, ‘‘અલ્યા ભ’ઇ, ઝપ ને હવે.... આઘો ખસ.’’ એ ખસ્યો અને હું ચીનના વિવેક–વિનય અને ચોખ્ખાઇના ગુણગાન ગાતો મારો પ્રોજૅક્ટ પતાવતો મહીં બેઠો રહ્યો.

બહાર આવ્યા પછી જોયું તો એ દરવાજાને અડીને ઊભો હતો. ફરી એ જ પહોળા જડબાં સાથે એણે તો હસવાનું ચાલુ કરી દીધું. મેં હજી ચાયનીઝ પૈસા વટાવ્યા નહોતા, એટલે ખિસ્સામાં જે હતું તે ૪–૫ રૂપિયાનું પરચૂરણ ‘ટીપ’ તરીકે એના હાથમાં પકડાવી ચાલતી પકડી. મારો નાનપણથી આ નિયમ. કામ પૂરૂં થયા પછી ઘટનાસ્થળે કાચી સેકન્ડે રોકાવાનું નહિ.

ચીનો ગીન્નાયો. હસવાનું તાબડતોબ બંધ કરીને, એણે મારૂં પરચૂરણ પાછું આપ્યું. આપણને એમ કે, અહીં આવો રિવાજ હશે કે, જઇ આવીને આપણને ટીપ એ લોકો આપે! હું સમજ્યો નહિ, એમાં એ ખીજાણો. ચીની ભાષામાં રાડારાડ કરવા માંડ્યો. હું ગુજરાતીમાં સ્પષ્ટતાઓ આપવા માંડ્યો. એ વધુ ખીજાયો કે, એને શંકા પડી ગઇ કે, આ લુખ્ખો કાંઇ આપવાનો નથી, એટલે મારો હાથ પકડીને પુરૂષોના યુરિનલ્સ સાફ કરી અપવાનો મને ગુસ્સાથી ઇશારો કર્યો. વાત હવે સ્પીડ પકડી રહી હતી. મને ઈંગ્લિશમાં ગાળો બોલતા આવડતી નથી, બાકી ગુજરાતીમાં આપણી માસ્ટરી, બૉસ! લોહી તો ખાડીયાનું ને! પછી તો આપણે ય.... યૂ નો, વૉટ આઇ મીન....!

નસીબજોગે, મારો પુત્ર સમ્રાટ ત્યાં આવી ચઢ્યો. એ ત્યાં રહેલો છે, એટલે કામચલાઉ ચાયનીઝ આવડે છે. એના કારણે, વૉશરૂમમાં જ બે મહાન દેશો વચ્ચે મારામારી થતા રહી ગઇ.

શેનયાન્ગ પહોંચ્યા પછી એક માત્ર પ્રશ્ન તો ભાષાનો જ. ચીનાઓ ઈંગ્લિશ ન બોલે–ન સમજે, એ સમજી શકાય, પણ ત્યાંના તો એકે ય પાટીયા ઉપર ઈંગ્લિશ અક્ષરો ય જોવા ન મળે. જો કે, મને તેનઝિંગ ને હિલેરી યાદ આવ્યા કે, એ લોકો માઉન્ટ ઍવરેસ્ટ ચઢતી વખતે, ઍવરેસ્ટનું ટોપકું કઇ બાજુ આવ્યું, એવું પૂછતા’તા...? નહોતા પૂછતા, તો મેં પણ મારી જો હાક સુણી કોઇ ના આવે, તો એકલો જાને રે... ને ન્યાયે પૂછવાનું માંડી વાળ્યું.

ચીનમાં રહેવાનો મોટો ખતરો જમવાનો. એ લોકો માટે મટન–મચ્છી સ્વાભાવિક હતા, પણ એ સિવાઇ કાંઇ ન મળે. શાક–સબ્જી ફક્ત બાફેલી ને ચીનાઓ તેલ–મરચું તો નૉન–વૅજમાં ય કાંઇ ખાતા નથી, ત્યાં કાંદા–લસણ તો જય જીનેન્દ્ર...! મેં બારે બાર દિવસના રોકાણ દરમ્યાન જાતે વઘારેલો ભાત ખાધે રાખ્યો.

ચીનાઓ મળતાવડા બહુ. ત્યાં એ દ્રષ્ટિએ સ્ત્રી–પુરૂષનો ફરક નથી. તમને લાગતી સર્વોત્તમ સુંદર સ્ત્રીઓ પણ સામે ચાલીને તમને બોલાવે, સ્માઇલ આપે, ચાયનીઝમાં કંઇ બોલે.... જવાબમાં આપણે ગુજરાતીમાં સીધું જ પૂછી લઇએ ને, ‘‘સાલી, અત્યાર સુધી ક્યાં હતી....? ઇન્ડિયામાં જનમ લેવામાં તારી બા ખીજાતી’તી....?’’ એ ય કાંઇ ન સમજે અને કાંઇક બોલીને હસતી હસતી જતી રહે. ચીનાઓ મોંગોલિયન આંખો ધરાવે છે, એટલે આપણી આંખો એમને બહુ સુંદર લાગે! (મારી ય લાગી હતી, એના ઉપરથી વિચારી લો ને, એ લોકોનો ટેસ્ટ કેવો હશે?’ આ તો એક વાત થાય છે!)

બાર–દિવસમાં ભાગ્યે જ કોઇ ચીનાના પેટ ઉપર ફાંદ લટકતી જોઇ. સ્ત્રીઓ પણ પંજાબી સાથળોવાળી નહિ, સપ્રમાણ બૉડી, પણ હાઇટમાં બધી ઢીચકી. કારણો કેવા ચોખ્ખા છે! તેલ–ઘી તો અડવાનું નહિ. મરચું–મીઠું ય આપણે શરમાઇ જઇએ એટલું નામનું જ. દરેક ચીના કે ચીનીના ખભે થર્મોસ લટકતું હોય, જેમાં એ લોકો જેને ગરમ ચા કહે છે, એ ચા. ગરમ લ્હાય પાણી ભરેલા થર્મોસમાં લીલી ચા ની નામની બે–ત્રણ પત્તીઓ હોય. આવા રોજના ૧૦–૧૨ થર્મોસ પી જવાના. ગરમ પાણી આટલું બધું પીવાય, એટલે રોજ સવારે પેટ સરળતાથી સાફ આવે. ચરબી વધે નહિ. મહેનત પુષ્કળ અને ચાલવામાં તો એક એક ચીનો આખું ચીન ફરવા જેટલું ચાલી નાંખતો હશે.... પછી પેટો ક્યાંથી વધે? ટ્રાયલ પૂરતું હું એક થર્મોસ ગટગટાવી ગયો ને પછી ટમી ઉપર હાથ ફેરવી જોયો, ‘કાંઇ ઘટ્યું છે?’ નહોતું ઘટ્યું.

બાકી શૉપિંગ કરવા જાઓ, ત્યાં ભરાઇ પડો. કોઇ માનશે તો નહિ, પણ ત્યાંના શૉપિંગ મૉલ્સમાં બ્રાન્ડેડ ચીજોનો ય જંગી ભાવતાલ કરવો પડે. કોકા કોલાની બૉતલ એક જગ્યાએ (ભારતીય ચલણ પ્રમાણે) ૭૦–રૂપિયાની મળે, તો બીજે ૧૨૮ રૂપિયાની. ત્રીજે તપાસ અને ભાવતાલ કરો તો ૧૩–રૂપિયામાં ય મળી જાય.

આપણે આમ તો પાછા સજ્જન માણસો, એટલે ચીનમાં બીજું બધું શું શું કર્યું, તે તો કહેવાય નહિ, પણ ચીની ચીની ચીની ૧૨–દિવસ ભર માથમાં વાગવાગ કર્યું, ત્યારે મારૂં ભારત બહુ યાદ આવતું હતું. એક ધોળીયો ય જોવા ન મળે, ત્યાં ગુજરાતી ગોતવો ક્યાંથી? હાલત એ થઇ ગઇ કે, ઇશ્વર કરે, કમ–સે–કમ એક ઇન્ડિયન જોવા મળી જાય.

શાંગહાઇથી સીધી દિલ્હીની ફ્લાઇટ હતી, એટલે ઉમળકો વધવા માંડ્યો કે, કમ–સે–કમ આ જગ્યા એવી છે જ્યાં ઇન્ડિયનો જોવા મળશે. વિરાટ ઍરપૉર્ટ પર વૉકિંગ–ઍસ્કેલૅટર્સ ઉપરે ય હું ઝડપથી ચાલતો હતો. દૂરથી ૧૨–નંબરના આપણા ગૅટ પર ૩–૪ સરદારજીઓ બેઠેલા જોયા. મન પ્રફૂલ્લ–પ્રફૂલ્લ થઇ ગયું.

ત્યાં પહોંચતા જ બહુ ઉમળકા સાથે મેં એ લોકોને ઝૂકીને ‘સત શ્રી અકાલ, પાપે’ કીધું.

સામો જવાબ હસીને આપવાને બદલે એમાંના વયોવૃધ્ધ સરદારજીએ મને બોલાવીને મારા હાથમાં ચાયનીઝ રૂપિયાની નોટ પકડાવી દીધી! કોક બોલ્યું ય ખરૂં કે, ‘યહાં ભી સાલે ભિખારી લોગ કહાં સે આ જાતે હૈં....?’’

(વડોદરાથી પ્રગટ થતાં ફિલીંગ્સના દિવાળી–અંકમાં પ્રકાશિત)

27/10/2013

ઍનકાઉન્ટર - 27-10-2013

* ક્યારેક તમે કરેલી 'હળી'નું સાંબેલું થઈ જાય ત્યારે બા નથી ખીજાતા ?
- બાએ આ વિશ્વનો ઉત્તમોત્તમ સુપુત્ર પેદા કર્યો છે, એટલે બીજાની બાઓ ખીજાય છે, મારી નહિ !
(અમરસિંહ વાઘેલા, ન્યુયોર્ક-અમેરિકા)

* તમે વારંવાર ડિમ્પલનો ઉલ્લેખ કરો છો, પણ ડિમ્પલ તમને ઓળખે છે ખરી ?
- હવે તો અક્ષય, સની અને અનીતા ય ઓળખવા માંડયા છે !
(રમેશ સુતરીયા-ટ્રોવા, મુંબઈ)

* તમે કોઈ 'દિ તમારી પત્નીના વખાણ કરો છો ખરા ?
- બેશક. બીજો કોઈ વખાણ કરી જાય એ પહેલા હું કરી લઉં છું.
(સ્વીટી ચંદારાણા, વડોદરા)

* નારીનું સન્માન ત્યાં દેવોની પણ કૃપા રહે, પણ નારીનું અપમાન થાય ત્યારે દેવો શું કરે છે ?
- આ નર-નારીના ભેદમાંથી બહાર આવવા જેવું છે. અપમાન તો કોઈનું પણ અસહ્ય હોવું જોઈએ ને ?
(મયૂરી ભાવેશ વોરા, જોરાવરનગર)

* 'સ્ત્રીની બુદ્ધિ પગની પાનીએ' એવું કહેનાર પુરૂષોની બુદ્ધિ ક્યાં હોય છે ?
- આવું માનતો હોય, એ પુરૂષની બુદ્ધિ તો સ્ત્રીના કે એના પોતાના પગની પાનીએ પણ ન હોય !
(અફરોઝબેન મીરાણી, મહુવા)

* અશોક કાકા, મારે તમને કંઈક લખવું છે. તમારો સંપર્ક કહેશો ?
- ashokdave_52@yahoo.com પણ 'એનકાઉન્ટર'નો એકે ય સવાલ આમાં નહિ પૂછી શકાય !
(બકુલ મોલાડીયા, જતના ખેરવા-સુરેન્દ્રનગર)

* આપ અમેરિકા કેમ નથી આવતા ?
- ત્યાં બધું ઓબામા સંભાળે જ છે ને... મને એમના ઉપર વિશ્વાસ છે... છતાં ય માર્ચ મહિનામાં હું અમેરિકા આવું છું, ત્યારે એમને મળી લઈશ.
(પલ્લવી એમ. પટેલ, ન્યુજર્સી-અમેરિકા)

* કળીયુગના યોદ્ધા કામદેવે છોડેલા કામબાણ કોને નહિ વાગ્યા હોય ?
- આને માટે નગરપાલિકાના પ્રાથમિક સારવાર કેન્દ્રમાં વેળાસર તપાસ કરાવવી સારી.
(કિશોર વ્યાસ, ઘોઘા)

* ધર્મને નામે ધતિંગ કરીને નાચતા બાવાઓનો ભક્તો કેમ વિશ્વાસ કરતા હશે ?
- ધર્મોને આંધળાની માફક માનતા લોકો જ આ દેશના ખરા દુશ્મનો છે. અત્યારે ધર્મ નહિ, દેશને પ્રાથમિકતા આપવાનો સમય આવ્યો છે. બે વર્ષ હરિભજન નહિ કરીએ, તો શ્રીકૃષ્ણ કે શ્રી મહાવીર સ્વામી ઘરડા નથી થઈ જવાના... પણ બે વર્ષ દેશને બાજુ પર રાખીશું, તો બધાનો વંશ ખત્મ થઈ જાય, એ દિવસો દૂર નથી.
(મણીબેન પટેલ, ઊંટડી-વલસાડ)

* પ્રેમ એક બંધન છે, તો મુક્તિ શેમાં ?
- વધારે ગુજરાતી તો આવડતું નથી, પણ આપણે ત્યાં સ્મશાનને 'મુક્તિધામ' કહે છે ખરા !
(દિશા મૌલિક ગઢીયા, રાજકોટ)

* ગુંડાઓ કાળાં કપડાં પહેરે છે ને નેતાઓ સફેદ... આવું કેમ ?
- તમને બાવાઓ યાદ ન આવ્યા ? ઓકે...ઓકે તમને એ ત્રણે વચ્ચે થોડો ફરક લાગ્યો હશે !
(પિયૂષ પી. પટેલ, ગાંધીનગર)

* આપ એસ.ટી.માં આપના પિતાશ્રી સ્વ. ચંદુભાઈ સાથે નાટકો માટે આવતા હતા, ત્યારે હતું કે, તમે નાટયક્ષેત્રે આવશો... કેમ ન આવ્યા ?
- મને નાટકોમાં સમજ પડવા માંડી હતી, એટલે ?
(જયહિંદ એમ. દેસાઈ, અમદાવાદ)

* રીસેપ્શનના કાર્ડમાં લોકો ડિનરનો ટાઈમ જ કેમ જોઈ લેતા હોય છે ?
- બીજું કાંઈ જોઈ આવવાની આપણને પરમિશન હોતી નથી.
(ઓમકાર જોશી, ગોધરા)

* ઘણા શાયરો મૂળ હાસ્યકવિ હતા ને શાયર થઈ ગયા... તમારે કેમનું છે ?
- હું તો કરૂણ સાહિત્ય લખતો હતો, જે વાંચીને બધાને હસવું આવતું હતું, એમાં ને એમાં...
(કનુ એન. બારોટ, અમદાવાદ)

* અદાલતોમાં અન્યાય થતો નથી, એ વાત સાચી ?
- રાશિદ મસૂદ, લાલુ યાદવ, આસારામ... આ બધા જેલ ભેગા થયા, એટલે દેશની જ્યુડિશીયરી પર શ્રધ્ધા વધી છે !
(દેવેન્દ્ર શાહ, પેટલાદ)

* વીતેલા જમાનાના ખલનાયકોના નામે, 'પ્રાણ', 'જીવન', 'ઉલ્લાસ' કે 'સજ્જન' હતા... કંઈ સમજાયું નહિ !
- 'મનમોહન'માં તમને કાંઈ સમજાયું ?
(જે.એમ. સોની, અમદાવાદ)

* ધર્મનો સદુપયોગ ક્યારે થયો કહેવાય ?
- ધર્મ દેશના કામમાં આવે ત્યારે.
(ડી.કે. માંડવીયા, પોરબંદર)

* અમદાવાદમાં વાંદરાઓનો ત્રાસ વધી જવાનું કારણ શું ?
- પૂર્વજો છે... ખબર કાઢવા આવે છે !
(અમિત કમલ ત્રિવેદી, અમદાવાદ)

* ગાંધીજી આજના રાજકારણીઓ માટે કેટલા પ્રસ્તુત છે ?
- યૂ મીન... સોનિયા ગાંધીજી... ?
(પુષ્કર ગઢીયા, જૂનાગઢ)

* તમારી સફળતા પાછળ પત્નીનો હાથ છે કે કોઈ અન્ય સ્ત્રીનો ?
- બહુ ખબર નથી, પણ એ બન્ને જણીઓ અંદરઅંદર ગુસપુસ-ગુસપુસ કરતી હોય છે !
(જગજીવન સોની, કોડાય-કચ્છ)

* અમારા સવાલોના ઘણા વખતથી જવાબ કેમ નથી આવતા ?
- મોબાઇલ નં. કે સરનામું લખ્યા વગરના સવાલો ને સ્થળ નથી.
(અ. રહેમાન બોગલ, ગોધરા)

* મારી તો સાઇઠે બુદ્ધિ નાઠી છે... તમારે કેમનું છે ?
- નાસવા માટે ય હોવી તો જોઈએ ને ?
(નલિન હ. ત્રિવેદી, જામનગર)

* પોલીસો પહેલા ચડ્ડી પહેરતા હતા... હવે પાટલૂન પર કેમ આવી ગયા ?
- તમને વાંધો એ બેમાંથી શેમાં છે ?
(દિલીપ જે. ધંધૂકીયા, અમદાવાદ)

* લગભગ તમામ પોલીસોના પેટ ફૂલી કેમ ગયા હોય છે ?
- ઘેર જઈને છોકરાઓને ગલીપચી કરવાની ગમ્મત પડે માટે.
(હર્ષદ ભટ્ટ, શહેરા-પંચમહાલ)

* જોય મુકર્જી અને વહિદા રહેમાનની ડબ્બામાં પડી રહેલી ફિલ્મ 'લવ ઈન બોમ્બે' રજુ થવાનું છે...
- મને ડર લાગે છે કે, ફિલ્મના પ્રમોશન માટે હીરો-હીરોઈન અમદાવાદ આવતા હોય છે... હવે ?
(પરેશ નાયક, નવસારી)

* ડિમ્પલ હવે ઘરડી દેખાવા માંડી છે...
- હું ય ક્યાં તમને ૧૬-વરસનો લાગ્યો ?
(મેઘાવી હેમંત મહેતા, સુરત)

25/10/2013

'અખંડ સૌભાગ્યવતી' ('૬૩)

આશા પારેખની પહેલી ગુજરાતી ફિલ્મ અખંડ સૌભાગ્યવતી

ફિલ્મ : 'અખંડ સૌભાગ્યવતી' ('૬૩)
નિર્માતા : રજબ શયદા
દિગ્દર્શક : મનહર રસકપૂર
સંગીત : કલ્યાણજી-આણંદજી
ગીતો-સંવાદ : બરકત વીરાણી 'બેફામ'
થીયેટર : રીગલ (અમદાવાદ)
રનિંગ ટાઈમ : ૧૪-રીલ્સ : ૧૫૧ મિનિટ્સ
કલાકારો : આશા પારેખ, મહેશ દેસાઈ, આગા, અરવિંદ પંડયા, ચંદ્રવદન ભટ્ટ, નિહારિકા ભટ્ટ, પદ્મારાણી, ઉમાકાંત દેસાઈ, નંદિની દેસાઈ, પ્રતાપ ઓઝા, શમ્મી, નર્મદા શંકર અને દેવિકા રોય.

ગીતો :
૧. તને સાચવે પારવતી, અખંડ સૌભાગ્યવતી.................લતા મંગેશકર
૨. નજરના જામ છલકાવીને ચાલ્યા ક્યાં તમે..................મુકેશ
૩. ઝટ જાઓ ચંદનહાર લાવો, ઘુંઘટ નહિ.............કમલ બારોટ, મન્ના ડે
૪. નૈન ને નૈન મળે જ્યાં છાના......................મુકેશ, સુમન કલ્યાણપુર
૫. વેરણ થઈ ગઈ રાતડી, મારા તે ચિત્તનો ચોર રે...............લતા મંગેશકર
૬. સળગે છે સુહાગ સજનવા, સળગે છે સુહાગ.................લતા મંગશકર
૭. હો બીજ બનીને માથે મારે બેસવું..................સુમન કલ્યાણપુર, મુકેશ

જામનગરમાં મારા મુકુંદમામા ખીજાય ત્યારે મામીની સામે જોઇને અચૂક ગાય, ''તને સાચવે સાબરમતી, અખંડ સૌભાગ્યવતી... હોઓઓ !''

ઇતિહાસ ગવાહ છે ક, નાટક કે ફિલ્મોમાં આપણા શુદ્ધ સાહિત્યકારો પ્રવેશ્યા છે, ત્યાં મોટો દાટ જ વાળ્યો છે. 'અખંડ સૌભાગ્યવતી' એનો તોતિંગ દાખલો. આપણા વાર્તાકાર રજબ શયદાએ આ ફિલ્મનું નિર્માણ કર્યું, સુવિખ્યાત ગઝલકાર બરકત વીરાણીએ ફિલ્મની વાર્તા, સંવાદ અને ગીતો લખ્યા. બીજા વાર્તાકાર વિઠ્ઠલ પંડયા સહદિગ્દર્શક હતા. આ બધાએ ભેગા મળીને કોઈ કમાલ ન કરી. સાહિત્યકારો ફિલ્મી સંવાદો લખે, એમાં કાવ્યાત્મકતા ઉપરાંત પુરુષોના સંવાદોમાં પણ સ્ત્રૈણ્યપણું દેખાઈ આવે. પ્રેમિકાને પેલો 'આપ અત્રે શાને કાજે પધાર્યો છો?' આવા સંવાદો એ જમાનાની બધી ગુજરાતી ફિલ્મોમાં આવતા. અહીં તો 'બેફામ' જેવા સિદ્ધહસ્ત શાયરની કલમ ચાલી હોવા છતાં આખી ફિલ્મ, તેની વાર્તા કે એકે ય સંવાદમાં 'બેફામપણું' દેખાયું નથી. 'ઝટ જાઓ ચંદનહાર લાવો, ઘૂંઘટ નહિ ખોલું હું...' ગીતની પ્રથમ બે પંક્તિઓ કવિ મનસ્વી પ્રાંતિજવાળાએ લખેલી છે.

ફિલ્મની ઉજળી બાજુ આપણા દિગ્દર્શક મનહર રસકપૂર છે. સારી ફિલ્મો બનાવવા ઉપર એમની હથોટી બેસી ગઈ હોવાથી એમનું દિગ્દર્શન સારું જણાય છે. આ દિગ્દર્શકે ગુજરાતી ફિલ્મોને નામ અને ગૌરવ અપાવ્યા, તે મનહર રસકપૂરે રાજેન્દ્ર કુમાર અને ઉષા કિરણને લઈને ગુજરાતી ફિલ્મ 'મેંહદી રંગ લાગ્યો' બનાવ્યું અને હિન્દી ફિલ્મોની ગુજરાતી અભિનેત્રી આશા પારેખને લઈને 'અખંડ સૌભાગ્યવતી' બનાવ્યું. બન્ને હિંદી ફિલ્મોની જેમ જ ગુજરાતના થીયેટરોમાં સુપરહિટ ગયા. સંગીતકારો ભલે જુદા જુદા હતા, પણ બન્ને ફિલ્મો આજે પણ એમના સુમધુર સંગીતને લઈને મશહૂર છે. 'મેંહદી રંગ લાગ્યો' માટે તો મનહર રસકપૂરને રાષ્ટ્રપતિ સર્વપલ્લી ડો. રાધાકૃષ્ણનને હાથે 'શ્રેષ્ઠ દિગ્દર્શક'નું પારિતોષિક મળ્યું હતું.

વચમાં મનહરભાઈ બહારવટે પણ ચઢી ગયા હતા અને 'જોગીદાસ ખુમાણ' અને 'કાદુ મકરાણી' જેવી ફિલ્મો બનાવીને ખૂબી એ ખરી કે, ડાકૂવાળી બન્ને ફિલ્મો ય ચાલી બહુ. તદ્ન સામાન્ય સ્તરના દિગ્દર્શકો અને મનહર રસકપૂર વચ્ચેનો ઉઘાડો તફાવત આ ચારે ફિલ્મોના નામો પરથી જ ખબર પડી જશે. મનહરભાઈની ફિલ્મો સંસ્કારી ઘરના લોકો જોઈ શકે અને તેઆ એ પરંપરાના હતા, ત્યાં સુધી જળવાયેલી રહી. આજે તો પાનના ગલ્લાવાળા કે ટાયર-પંક્ચર બનાવનારાઓ ય ગુજરાતી ફિલ્મો બનાવવા માંડયા છે, એટલે સ્તર વિશે પૂછી શકાય એવું નથી. મનહરભાઈએ પોતાની સાથે ગુજરાતી ફિલ્મોનું સ્તર પણ જાળવી રાખ્યું... કારણ ખબર છે?

મનહર રસકપૂર આટલા લાંબા નામમાં એક માત્ર 'પૂ' જ આડો ફાટયો, નહિ તો જેવું કાના-માત્ર વગરનું નામ, એટલી જ કાના-માત્ર વિનાની આ સરળ ફિલ્મ, 'અખંડ સૌભાગ્યવતી.'

પોરબંદરના ડો. પ્રવિણ ગોસ્વામીને આ ફિલ્મ બહુ ગમી ગઈ હતી, એટલે એની સીડી મને મોકલાવી. આ કોલમ ગુજરાતી ફિલ્મો માટે નથી, તેમ છતાં 'મેંહદી રંગ લાગ્યો' જેવી ગુજરાતને ગૌરવ અપાવનારી બીજી કોઈ ફિલ્મ હશે, તો ચોક્કસ લખીશું, પણ એ ય સારી હશે તો. પરિણામ તમારી નજર સામે છે.

મુંબઈ રહેતા એમના નાના ભાઈ શ્રી અરુણ રસકપૂર કાયમ આ કોલમ વાંચે છે. તેમણે આપેલી માહિતી મુજબ, ફિલ્મ 'અખંડ સૌભાગ્યવતી' મુંબઈના મોહન સ્ટુડીયોમાં બન્યું હતું.

ફિલ્મનો હીરો મહેશ દેસાઈ મનહર દેસાઈનો નાનો ભાઈ. આ મનહર દેસાઈ કોણ, એ પૂછવું ન પડે, એ માટે મીના કુમારી માટે મનહર દેસાઈએ પરદા પર તલત મેહમુદના અવાજમાં જે ગીત ગાયું હતું, તે ફિલ્મ 'મદહોશ'નું 'મેરી યાદ મેં તુમ ના, આંસુ બહાના, ન જી કો જલાના, મુઝે ભૂલ જાના...' અર્થાત મનહર દેસાઈ 'મદહોશ'ના હીરો અને પાછળથી સાવ ફાલતુ હિન્દી ફિલ્મોમાં એનાથી ય વધુ ફાલતુ રોલ કરીને જીવન ગુજારો કરતા હતા, એ મનહરના ભાઈ એટલે આ ઓલિવર દેસાઈ, એટલે કે, મહેશ દેસાઈ. બન્ને ભાઈઓ ક્રિશ્ચિયન હતા.

આશા પારેખનું બેકગ્રાઉન્ડ અમદાવાદના પાલડી પાસે આવેલા પિરાણા ગામનું, જ્યાં એના હિન્દુ વાણીયા પિતા દાઉદી વ્હોરા મુસ્લિમ પત્ની સાથે રહેતા હતા. ઓપી નય્યર અને આશા પારેખની કૂંડળીમાં કોક ગ્રહ સરખો હોવો જોઈએ કારણ કે, બન્નેની પહેલી ફિલ્મ હળવદના બ્રાહ્મણ દલસુખ પંચોલીની ફિલ્મ 'આસમાન' હતી.

આગાના આગમન સાથે ઓફિસની જે ટાયપિસ્ટ ઉપર તે લટૂડો-પટૂડો થઈ જાય છે, તે એક સમયની અભિનેત્રી કિમી કાતકરની મમ્મી છે. લાંબી સીકવન્સના ગુજરાતી સંવાદો આગા સહેજ પણ બિનગુજરાતી ન લાગે, એવી સાહજીકતાથી બોલી શકતો. ફિલ્મમાં એની કોમેડીમાં થોડો ય દમ નથી, પણ એ સમયની હિન્દી ફિલ્મોમાં પણ જે કાંઈ હસવું આવતું, તે કોમેડીયનોની બેવકૂફીભરી હરકતોથી વધારે આવતું. સંવાદોમાં કોઈ ચમક નહોતી. આ બતાવે છે કે, હાસ્ય કેટલી દુષ્કર ચીજ છે. આમ ગમે તેટલો મોટો સાહિત્યકાર હોય, હાસ્યની બે વાતો લખવી, એના ગજાનું કામ હોતું નથી, પરિણામે, તદ્ન ફાલતું સંવાદો લખીને એ લોકો એક્સપેક્ટ કરે કે, એણે સરસ કામ કર્યું છે. પ્રજાને હસાવવી એટલી સહેલી હોત, તો આજે ઘેર ઘેર હાસ્યલેખકો રમતા હોત!

ફિલ્મની વાર્તા અતિ સામાન્ય સ્તર અને ઈમ્પોસિબલ ઘટનાઓથી બનેલી હોવાથી એનો ઉલ્લેખ ટાળું તો સારું. આશા પારેખ અને મહેશ દેસાઈ બન્ને ધનિક પરિવારના છે. પ્રેમલગ્ન કરે છે, પણ લગ્ન થાય તે પહેલા વિલન અરવિંદ પંડયા અર્થ વગરનું છટકું ગોઠવીને આશા ઉપર અનૈતિકતાનો આક્ષેપ લગાવે છે કે, એ બીજા પુરુષના પ્રેમમાં છે અને એક બાળકની માતા છે. આટલું જાણવા છતા મહેશના માતા-પિતા ક્યા મેળના આ લગ્ન કરાવી આપવા દીકરા મહેશ ઉપર જબરદસ્તી કરે અને એની સામે ઝૂકી જઈને મહેશ લગ્ન પણ કરે, એ બધું ઉટપટાંગ વાતો છે. ગુજરાતી ફિલ્મોની પદ્મારાણી એ વખતે '૬૩ની સાલમાં પૂરજોશ જુવાન હતી. દેખાતી પણ હતી ગ્લેમરસ, એટલે દિગ્દર્શકે એને વેમ્પનો ટચુકડો રોલ આપ્યો છે. યસ. પોતાના રોલ પૂરતી જસ્ટિફાઈડ એક્ટિંગ એક માત્ર અરવિંદ પંડયા કરી શક્યા છે. રાજ કપૂરની ફિલ્મ 'ગોપીચંદ જાસુસ'ની હીરોઈન ભાવના ભટ્ટના મમ્મી ડેડી ચંદ્રવદન ભટ્ટ અને નિહારિકા ભટ્ટે 'મેંહદી રંગ લાગ્યો'ના રોલનું કેવળ એક્સટેન્શન કર્યું છે. આશા પારેખની સાસુ શેને માટે એને સળગાવવા માંગે છે, તેનું કોઈ વ્યાવહારિક કારણ પણ દેખાતું નથી ને છેલ્લે પોતાનો ગૂન્હો કબુલી કેમ લે છે, એ પણ સમજની બહાર છે. દુઃખ એક જ વાતનું થાય કે, આ બધું આપણે જેને આજે ય ખૂબ ચાહીએ છીએ, તે 'બેફામ'ની કલમે લખાયું છે, પણ ભૂંસાયું કાંઈ નથી. 'બેફામ' તો ય કેટલું થાકી જવું પડયું, નહિ તો જીવનનો માર્ગ છે, ઘરથી કબર સુધી...'

ફિલ્મનું ઈન્ડોર શૂટિંગ શ્રી અરૃણ રસકપૂરના જણાવ્યા મુજબ મોહન સ્ટુડીયોમાં થયું હતું, પણ લગભગ બધું આઉટડોર અમદાવાદમાં થયું છે, એટલે મારી જેમ '૬૩ની સાલનું અમદાવાદ પણ જોઈ ચૂકેલા શહેરીઓ માટે એક નોસ્ટેલ્જીક ફીલિંગ આ ફિલ્મ જોવાથી ચોક્કસ મળે. કોઈ માની શકે, આશા પારેખ અમદાવાદના ત્રણ દરવાજા પાસેથી ગાડી લઈને પસાર થાય છે, ત્યારે શહેર કેવું ખાલીખમ્મ હતું કે આખા રસ્તા ઉપર કોઈ ભીડ જ નહિ...! બેકડ્રોપમાં એ વખતની ગુજરાત યુનિવર્સિટી દેખાય છે. બહારના બસ સ્ટેન્ડ પર હીરો મહેશ કુમાર અને હીરોઈન આશા પારેખ વાત કરે છે, ત્યાં અ.મ્યુ.ટ્રા.સ.ની બસ નં. ૫૬ અને ૫૭ના બોર્ડ વંચાય છે. બન્ને બસો અમને એટલે વહાલી લાગે કે, ગાંધી રોડ પર આ જ બસ નં. ૫૭માં અમે યુનિવર્સિટી જતા. જૂનું અમદાવાદ જોવાનો શોખ હોય તો એ સમયની ગુ.યુનિનું મકાન, શાહીબાગ અન્ડરબ્રીજ, તાજો બનેલો નેહરુબ્રીજ, ત્રણ દરવાજા, બાલ વાટીકા અને કાંકરીયું તળાવ દેખાય છે. હવે તો બહું ઓછાને યાદ રહ્યું હશે કે, કાંકરિયા તળાવ પર ક્વોલિટી રેસ્ટરાં હતી, એ સિવાય આજનું કોઈ સ્ટ્રક્ચર વિદ્યમાન નહોતું. કોઈપણ ગુજરાતી ફિલ્મ હોય એટલે કાંકરીયાનું 'વન-ટ્રી હિલ' અને કહેવાતો ઝૂલતો પૂલ બતાવવાનો જ, જે એકે ય વાર ઝૂલ્યો નથી.

ફિલ્મમાં સંગીત કલ્યાણજી-આણંદજીનું હતું, પણ આસિસ્ટન્ટ લક્ષ્મીકાંત-પ્યારેલાલ હતા ને તો ય એકે ગીતમાં શકરવાર નહિ! એની સામે અવિનાશ વ્યાસની 'મેંહદી રંગ લાગ્યો'ના તમામ ગીતો આજે ય લોકજીભે રમે છે. ફિલ્મમાં પ્લેબેક હિન્દી ગાયકોનું જ લેવાયું હોવા છતાં, શાંતિથી બેસીને સાંભળવાનું ગમે, એવું કોઈ ગીત 'તમને' લાગતું હોય, તો મને જણાવજો. ગુજરાતી ફિલ્મોમાં તો આજ સુધી, આપણને જોવો ગમે એવો તો એક પણ હીરો આવ્યો નથી ને જે આવ્યા છે, તે જોઈને આજે પણ ખૂન્નસ ચઢી જાય એવા હીરો આજની ફિલ્મોમાં પણ આવતા રહ્યા છે. હીરોઈન આશા પારેખ હોવા છતાં... કદાચ એ સમયે નવી નવી હોવાને કાણે એક્ટીંગની કોઈ કમાલ જોવા મળી નથી, જે 'મૈં તુલસી તેરે આંગન કી' કક્ષાની હોય! આ એ હીરોઈન છે, જેણે આ ફિલ્મમાં નૂતન જેવી સમર્થ હીરોઈનની પણ અભિનયમાં બરોબરી કરી હતી.

ટોમ-બોયઝ ટાઈપના રોલમાં આશાની કોઈ સાની નહોતી, એક્સેપ્ટ તનૂજા! આશાની જોય મુકર્જી સાથેની ફિલ્મ 'ઝીદ્દી' ભલે ગણાઈ ગઈ મનોરંજક ફિલ્મમાં, પણ આવા રોલમાં (અને ફિલ્મના અંતે મેલોડ્રામામાં) એ ઈક્વલી સુપર્બ હતી. ટૂંકમાં, ગુજરાતી ફિલ્મ 'અખંડ સૌભાગ્યવતી' ખાસ ડીવીડી મંગાવીને જોવી પડે, એટલી ખાસ ફિલ્મ નથી.

23/10/2013

ગાડીની ચાવી ગાડીમાં રહી જાય ત્યારે...

આ વખતે તો મારી પોતાની જ પત્નીનો ફોન આવ્યો કે, ''અસોક.. હું આંઇ પ્રલ્લાદનગરમાં ફસાણી છું... તમે જલ્દી હાઇલાં આવો... આપણી કારની ચાવી કારમાં રઇ ગઇ છે ને હું બા'ર ઊભી છું...!'

રહી ગઇ છે ને જે અંદર હોવી જોઇતી' તી, એ બહાર ઊભી છે. વાઇફ અંદર ભરાઇ ગઇ હોત તો ખાંસી-ઉધરસનું બહાનું- ફાનું કાઢીને આપણે ઘટનાસ્થળે જવાનું ય માંડી વાળીએ, પણ અહીં તો એ બહાર ઊભી છે ને ચાવી અંદર રહી ગઇ છે, એટલે વ્યવહાર સાચવવા ય જવું પડે. આપણામાં કહેવત છે ને કે, કોકના સારા પ્રસંગે ન જઇએ તો ચાલે, પણ માઠા પ્રસંગે તો જવું જ જોઇએ.

લેખના પહેલા વાક્યમાં લખ્યા મુજબ, આવું વાંચીને આશાસ્પદ ગોરધનો એટલે હસબન્ડોઝે મારી ઇર્ષા કરવી ખોટી છે. ગામ આખાની વાઇફો એમની ગાડીઓ બંધ પડે ત્યારે મને બોલાવે છે, એ સાચું પણ એમાં હું રૂપાળો રાજકુમાર લાગતો હોઇશ, માટે બોલાવતીઓ હશે, એવા જીવો બાળવાની જરૂર નથી. મૂળ તો દેખાવમાં હું કાર-મિકેનીક જેવો વધારે લાગું છું અને મને કાંઇ બી રીપૅર કરતાં આવડે, એવો અમારા સર્કલમાં ભ્રમ, એટલે આવા નિમંત્રણો આવે. કોકની વાઇફ સારી હોય તો વળી રીપેર કરી બી આલીએ..! આમાં પાછું બહુ ઊંડા ઉતરાતું નથી હોતું. ઘેર ઘેર ગાડીઓ રીપૅર કરવા ના જવાય. આપણો બી એક ટેસ્ટ હોવો જોઇએ... આઇ મીન, ગાડીની ક્વોલિટી જોઇને પહોંચવાનું હોય. જૂની ને ખખડી ગયેલી ગાડીઓમાં હેલ્પ કરવા આપણે નવરા નથી.

ગાડી તો બહુ દુરની વાત છે, મને તો ઘરમાં વીજળીનો બલ્બ બદલતા ય નથી આવડતો, પણ કોક અબળાનો સાદ સંભળાય તો, મારતે ઘોડે પહોંચી જવાનું. આપણે ક્યાં બોનેટો ખોલીને ગાડીઓ રીપૅર કરવાની છે... ત્યાં જઇને ''શું થયું? શું થયું'' એવું બે વાર બોલીને સીધો મિકેનીકનો ફોન મારી દેવાનો.. એ આવે ત્યાં સુધી પેલી સાથે રોડની એક સાઇડમાં ઊભા રહી જઇને ''બાકી, ઘેર બધા મઝામાં?''થી વાતો શરૂ કરવાની. ત્યાં સુધી મિકેનિકે ય આવી ગયો હોય. એ બહાને ધીરે ધીરે સંબંધ વધે... (મિકેનિક સાથે નહિ, પેલાની વાઇફ સાથે! માર્ગદર્શન પૂરૂં)

સંબંધ ડેવલપ કરવાનું કારણ એ કે, કોક વાર આપણી ગાડી બગડી હોય તો એ એના ગોરધનને આપણી મદદ કરવા મોકલે આ તો એક વાત થાય છે!

તો ય મેં ચાન્સ લીધો. પૂછ્યું કે, ''આજુબાજુ કોક ઊભું હોય તો એની મદદ લે ને...!''

''અસોક, મદદું લેવાય એવી નથ્થી.. આંઇ ટોળું ભેગું થઇ ગીયું છે મદદું કરવા... તમે કિયો એની મદદ લઉં..!''

હવે બાજી હાથમાંથી જતી હતી. કોક સાલો ફૂલટાઇમ મદદ કરી જશે તો મને તો કોઇ આશ્રમમાં સાધક તરીકે ય નહિ રાખે! હું પહોંચ્યો.

''અસોક... કાંય થીયું જ નો'તું...! હું તો આની કોરથી કમાડ ખોલીને ગાડીમાં ગરવા જાતી'તી, તીયાં કમાડું ખૂયલાં જ નંઇ... બે-તઇણ વાર કમાડું ખેંચી જોયા, તો ગાડી હઇલી, પણ ઇ નો ખૂયલાં..!'' અમારા જામનગર- રાજકોટ સાઇડમાં ગમે તેવી ભણેલી-ગણેલી સ્ત્રી હોય, દરવાજો ગઢનો હોય કે કારનો... એને કમાડ જ કહે! રીવર્સમાં નહિ લેવાની.. ''વાંહે જાવા દેવાની!'' ''શ્ટિયરિંગ''માં શશી કપૂરવાળો 'શ' બોલે ને એકલો શશી કપૂર બોલવો હોય તો, ''સસી કપૂર.''

''અસોક... મારાથી તો નો ખૂયલું, પણ ઓલા ભા'આય ઊભા છે, ઇ કિયે, ''આન્ટી, પિચ્ચોતેર દિયો તો હમણાં દરવાજો ખોલી દઉં...!'' (સાલો પહેલા મને મળ્યો હોત તો દોઢસો હું આપત.. દરવાજો નહિ ખોલવાના!.. પચાસ બીજા.. એને 'આન્ટી' કહેવાના!'')

આ આપણી એક આદત છે કે, વાઇફ મુશ્કેલીમાં હોય ત્યારે દિલો-દિમાગથી નહિ વિચારવાનું.. કિડનીથી વિચારવાનું. મોટા ભાગના ગોરધનોને હૃદયરોગના હુમલા કે બ્રેઇન-હેમરેજો થવાનું કારણ શું? વાઇફોના સવાલોના રોજ જવાબો આલવાના! આમાં કિડની ફેઇલ જાય તો હવે તો કિડની-દાતાઓ મળી રહે છે... બ્રેઇન કે હૃદય કોઇ બે દહાડા ય વાપરવા આલતું નથી!

''જો ડાર્લિંગ...તું સહેજ પણ ચિંતા કરીશ નહિ. હું કંઇક કરૂં છું.'' (તમે નોંધ્યું! ત્યાં બધે, ''આપ'' અને અહીં ''તું''.. ઘરના એ ઘરના! આ આપણી સંસ્કૃતિ છે. ઘરનાને ગમે નામે બોલાવો... બહાર તો વિવેક-વિનય દાખવવો જ જોઇએ! સુઉં કિયો છો?) કહે છે કે, ભાવનગર અને પાલિતાણા બાજુ બહુ સારા માઇલાં વરો થાય છે. ત્યાં વાઇફની ગાડીને આવું કાંઇ થયું હોય તો, વાઇફને રીક્ષા કરીને ઘેર મોકલી દે અને રાજા હરિશ્ચંદ્ર રાણી તારામતિને શોધવા જંગલ જંગલ ભટકવા માંડયા હતા (એ જમાનામાં એન્ડ્રોઇડ ફોનો નહોતા!) એમ ભાવનગરના ધણીઓ ચારે કોર ઠેબાં ખાતા ખાતા મિકેનીકને શોધવા જાય ને લોથ થઇને મોડી રાત્રે ઘેર પાછા આવે. આપણી બાજુના ગોરધનો આવી હિંમતો ન કરે. વાઇફને ફોન પર જ સમજાવી દેવાની કે, આજુબાજુમાં ક્યાંકથી બે ફૂટની ફુટપટ્ટી લઇ આય ને કારની બારીના કાચમાંથી ફૂટપટ્ટી નીચે ઉતાર.. લૉક ખુલી જશે.

આમાં ઘટના સ્થળે તાબડતોબ તો ફૂટપટ્ટા ય ક્યાંથી મળવાના હોય.. પણ એટલી તો વાઇફને તૈયાર કરવી જ પડે. નહિ તો આપણે સાલા નરોડા બેઠા હોઇએ ને પેલી પ્રહલાદનગરમાં ગાડી બગાડીને બેઠી હોય તો ગાન્ડા થઇ ગયા છીએ કે, નરોડાથી ૪૦ કી.મી.નું પેટ્રોલ બાળીને એની મદદ કરવા ઘાંઘા થઇ જઇએ? નેવર.. ફ્રેન્ડસ નેવર ડૂ ધેટ! વાઇફોને ગાડી ચલાવવા આપીએ છીએ તો બેઝિક રીપેરિંગ પણ એમણે જ શીખવું પડે...

નહિ તો હાલત મારા જેવી થાય.. ! હું કેવો લાચાર થઇને પહોંચી ગયો! પહોંચ્યો તો હેરાન થયો ને? આટલી મોંઘા ભાવની ગાડી... અંદરથી લૉક થઇ ગઇ હોય ને બહાર આપણે મજબૂર ને બેસહારા થઇને ઊભા હોઇએ, એમાં સમાજમાં આપણું કેવું ખરાબ દેખાય? મેં નાનું છોકરું કેલિડોસ્કોપ જોતું હોય, એમ બે હાથનાં નેજવા કરીને કાચની અંદર જોયું. હૅલનની માફક ચાવી ઝૂમતી- લટકતી હતી. માણસો આવી હાલતમાં અંદર શું કામ ડાફરીયા મારતા હશે, તેની મને ચોક્કસ ખબર નથી, પણ તો ય આપણે માર્યા, બીજું કરી પણ શું શકાય?

''અસોક... આપણે કાચ તોડી નાંખીએ તો?'' પત્નીએ સૂચન કર્યું. બેઝિકલી હું સર્જનનો માણસ, વિસ્ફોટનો નહિ, એટલે મેં ના પાડી. (સાચું કારણ એ હતું કે કાચ તોડો એટલે બીજા બે હજારની ઉઠે..! આપણી તો સાલી આખી ગાડી વેચવા કાઢો તો ય કોઇ બે હજાર આલે એવું ન હોય.. કોઇ પંખો ચાલુ કરો!!)

'તો એક કામ કરીએ. આપણે આંઇથી તમારી ગાડીમાં ઘરે વયા જાઇએ. મારી ગાડી ભલે આંઇ પડી રઇ.. કોક મિકેનિકભા'યને બોલાવીને પાછા આંઇ આવીએ..!'' અમારા કાઠીયાવાડમાં રામ જાણે આખું સૌરાષ્ટ્ર એકબીજાનું ફક્ત ભાઇ-બેન જ થતું હોય એમ ગમ્મે તેની પાછળ 'ભાઇ' તો લગાવવાનું જ! ''એ દૂધવાળા ભા'આય.. ઓલા જમાદાર ભાઆ'યને કિયો કે, 'આ ગુન્ડાભાઆ'યને આંઇથી પકડી જાય!''

ચાવીનું અંદર રહી જવું અમારા માટે કાંઇ નવી વાત નથી. અનેકવાર વાઇફને બાથરૂમના દરવાજા તોડીને બહાર કાઢી છે. અનેક વાર હું ફ્લાઇટના વૉશરૂમમાં પૂરાઇ ગયો હોઉં ને મહીંથી ખોલતા આવડતું ન હોય! ઘરનો દરવાજો લોક થઇ ગયો હોય તો મિસ્ત્રીને ય બોલાઇ લઇએ, પણ રોગને ઊગતો જ ડામી દેવાની જાણકારી હોવા છતાં ફ્લાઇટોના વૉશરૂમોમાં મિસ્ત્રીઓને સાથે થોડા લઇ જવાય છે! આ તો એક વાત થાય છે.

મારે ગાંધીનગરમાં આમ તો ઘણી ઓળખાણો, પણ આવામાં તો કોઇ મદદમાં ન આવે ને?

અમે બંને ત્રસ્ત થઇને ઊભા હતા. એલ્યુમિનિયમની પટ્ટી બારીના કાચમાંથી નીચે ઉતારવાથી ઘણે ભાગે તો લૉક ખુલી જતા હોય છે, પણ આવડયું નહિ એમાં ત્રણ ફૂટપટ્ટીઓ તો મહીં રહી ગઇ. હું તો પ્રવાસનો શોખિન એટલે એક વખત મિકેનિકો સુતા હોય છે એમ ગાડીની નીચે એકાદ વખત સૂઇ આવ્યો, પણ દરવાજો ન ખૂલ્યો. ગાયત્રી મંત્રો તો બંનેના ચાલુ હતા. હું ટેન્શનમાં હોઉં, ત્યારે અનેકવાર મારા પોતાના લમણા ઉપર ઉંધો હાથ ટેકવીને બેસતો હોઉં છું. કહે છે કે, એમ કરવાથી ટેન્શન ભલે દૂર ન થાય, પણ તમારૂં ધ્યાન તો બીજે વળે! કવિ નર્મદે તો બધી કવિતાઓ લમણે હાથ મૂકીને જ લખી છે. ઘણા સાહિત્યકારો મગજને બદલે ગાલથી વિચારતા હોય છે, એટલે એ લોકો લમણાંને બદલે ગાલ ઉપર એક આંગળી અડાડીને ફોટા પડાવે છે.. પણ કહે છે કે, ફાયદો ચોક્કસ થાય છે...

ઉપસ્થિત પ્રેક્ષકો સલાહો ઉપર સલાહ આપે જતા હતા. અમે બંનેએ જ્યુસ મંગાવીને ય પીધો. પણ દરવાજો ન ખૂલ્યો.

એક નાનું ટેણીયું આવ્યું. મારો હાથ પકડીને પાછળ લઇ ગયું. પાછળનો દરવાજો ખુલ્લો જ હતો.

બસ્સોનું ટોળું અમારા બંને પર મજાકમાં હસતું હસતું વિખરાઇ ગયું...

સિક્સર

- અજીતસિંહજી, તમે સ્ટેશન પર મને લેવા આવો, ત્યારે તમારી ગાડી હું ઓળખીશ કેવી રીતે?

- બહુ સિમ્પલ છે... મારી ગાડી ૧૮,૩૭૬ કિ.મી. ચાલી છે. બહારથી મીટર જોઇ લેવાનું!

20/10/2013

ઍનકાઉન્ટર : 20-10-2013

* મલ્લિકા શેરાવતે એની પસંદગીના 'ધી મોસ્ટ ઍલિજીબલ મૅરીડ મૅન' તરીકે તમારૂં નામ દીધું હોત તો?
- એક ભારતીય પુરૂષ એક ભવમાં બીજો ભવ કદી કરતો નથી.... ડિમ્પલની બા ખીજાય !
(અમરસિંહ વાઘેલા, ન્યુયૉર્ક-અમેરિકા)

* ફિલ્મોના હીરો હીરોઇનોને ઉચકીને ફરવાનું કારણ?
- પેલી હવે પછીના બે-ત્રણ વરસ જ ઉચકાય એવી રહેવાની છે ને.....!
(પુષ્પેન્દ્ર નાણાવટી, જામનગર)

* ભગવાન ઉપર એક ફૂલ ચઢાવવાને બદલે ભક્તો ઢગલાં કેમ કરે છે?
- એક અમથું ફૂલ બજારમાં મળે નહિ.... તો બાકીના નાંખે ક્યાં?
(નૈષધ દેરાશ્રી, જામનગર)

* પ્રજ્ઞાચક્ષુઓ સપના જોઇ શકે ખરા?
- જુએ નહિ.... માણે!
(અજય વ્યાસ, બિલખા)

* નરેન્દ્ર મોદીનું બ્રહ્મ વાક્ય, 'હું ખાતો નથી ને ખાવા દેતો નથી.' પણ ખાધા વિના તો કેમ ચાલે?
- હા, તે એ બાબતે કોંગીજનો ય ક્યાં વિરોધ કરે છે?
(છગન લાડવા, ભાલકા-વેરાવળ)

* શૅક્સપિયરે કહ્યું હતું, ''નામમાં શું છે?'' પણ તમારૂં નામ 'અશોક'ને બદલે બીજું હોત તો ઍનકાઉન્ટરમાં આટલી જમાવટ થાત?
- શૅક્સપીયર ખોટું બોલતો હતો.....! કેમ એણે પોતાનું નામ બદલીને 'શંકરલાલ' ન રાખ્યું?
(શશીકાંત મશરૂ, જામનગર)

* શરદ પવાર પર ખૂબ ગુસ્સો આવે છે. શું કરવું?
- જે આખો દેશ કરે છે.... લાચારી!
(મયૂરી ભાવેશ વોરા જોરાવનગર)

* બીજા હાસ્યલેખકો અને તમારા વચ્ચે શું ફેર છે?
- એ બધા પાસેથી હું કાંઇક શીખ્યો છું... મારી પાસેથી એમને કંઇક શીખવું પડે, એવું બન્યું નથી!
(રમેશ સુતરીયા 'ટ્રોવા' મુંબઇ)

* બી.આર.ટી.એસ.માં ઍનાઉન્સમૅન્ટ ત્રણ ભાષામાં કેમ થાય છે?
- હવે એ લોકો 'બ્રૅઇલ લિપીમાં'ય કરવાના છે.
(જે.એમ.સોની અમદાવાદ)

* તમને અડવાણી અને આસારામ વચ્ચે શું સામ્ય લાગે છે?
- બન્નેને એમના ભક્તો નડયા !
(ધીમંતરાય નાયક, બારડોલી)

* તમે સંત તુલસીદાસની જેમ પત્નીની પાછળ-પાછળ ફર્યા છો ખરા?
- કોની પત્નીઓ હતી, એ બધું અત્યારે તો યાદ ન હોય ને!
(લલિત ઓઝા, જૂનાગઢ)

* આપને સવાલો પૂછનારા 'સોળે સાન...' વાળા છે કે, 'સાઠે બુધ્ધિ નાઠી'ની બહુમતિમાં છે?
- તમે એ બન્ને ઉંમરોની વચ્ચેવાળા લાગો છો!
(સુરેન્દ્ર પારેખ, વલસાડ)

* આપ મને બિરબલનો પુર્નજન્મ લાગો છો....
- પ્રમોશન ગયું ત્યારે ...! હું શહેનશાહ અકબરના વહેમમાં ફરતો હતો!
(અફરોઝબેન મીરાણી, મહુવા)

* સફેદ ટ્રીમ દાઢી-મૂછોનો ક્રૅઝ કેમ વધી ગયો છે?
- તમારી માહિતી અધૂરી છે. આ ક્રૅઝ કેવળ પુરૂષો પૂરતો જ ચાલુ છે!
(જગદીશ આર.શાહ, રાજકોટ)

* આમાં ખોટા ઍનકાઉન્ટરો બદલ તમારી ધરપકડ કેમ ન થાય?
- તે ત્યાં ય કયે ' દિ સાચા થાય છે?
(ડૉ. અશ્વિન કાકડીયા, સુરત)

* અન્નદાન, ભુદાન કે લક્ષ્મીદાન...સાચું દાન ક્યું?
- ભીખુદાન.
(કાંતિલાલ ખખ્ખર, રાજકોટ)

* કુદરત આખી દુનિયા ઉપર રૂઠી છે....કારણ અને ઉપાય?
- હાલમાં તો મારા એકલા ઉપર રૂઠી છે... મકાન રીનોવેટ કરાવું છું તે !
(મહેશ એમ. દેસાઇ, વલસાડ)

* હું મલ્લિકા શેરાવતને લઇને મોરેશિયસ જાઉં .... આપનો કોઇ સંદેશ?
- મલ્લિકાનો ટેસ્ટ કેટલો ઊંચો ગયો કહેવાય....'મોદીથી મફત સુધી'.....!
(મફતલાલ પ્રજાપતિ, રાજકોટ)

* શા માટે નદીના મૂળ અને ઋષિના કૂળ જોવાતા નથી?
- ગૂગલ આવડતું હોય તો બધું જોવાય!
(સલમાબાનુ મણીયાર, વિરમગામ)

* દેશના લાડકા સંગીતકાર જયકિશન દક્ષિણ ગુજરાતના વાંસદાના હતા... તેમનું સ્મારક ક્યારે થશે?
- જોડી તૂટવા ન દો. સ્મારક થાય તો એકલા જયનું નહિ, શંકરનું પણ સાથે હોવું જોઇએ. એ બન્નેને ચાહકોએ જુદા નથી જોયા!
(સ્વપ્નેશ મોદી, વ્યારા)

* ગળા ઉપર રંગીન ખેસ લટકાવીને ફરતા રાજકારણીઓ એ જ ખેસનો ફાંસો બનાવીને પ્રજાને પહેરાવે છે... સુઉં કિયો છો?
- એમાં એમનો સંદેશો છે કે, પ્રજાના શરીર પર અમે આટલું જ કપડું રહેવા દઇશું.
(રમાગૌરી ભટ્ટ, ધોળકા)

* હાસ્યલેખનમાં શું બ્રાહ્મણોની મૉનોપૉલી છે?
- આમાં તો રહેવા દો!
(કિરીટ એમ. દેસાઇ, કડિયાદરા)

* સ્ત્રી એના અડીયલ પતિને સીધો કેવી રીતે કરી શકે?
- એણે પોતે વાંકા વળવાનું બંઘ કરી દેવાનું!
(દિપક આશરા, ગાંધીનગર)

* 'તારી ભલી થાય ચમના....' એવું તમે અવારનવાર લખો છો. અર્થાત?
- હવે તમારી ય થાય!
(ટી.એસ.પરમાર, આણંદ)

* તમે કુંભમેળામાં ગયા છો?
- કપડા પહેરીને ગયો' તો!
(ધીમંત ભાવસાર, બડોલી)

* 'ઍનકાઉન્ટર','ફિલ્મ ઇન્ડિયા' અને 'બુધવારની બપોરે'..... ત્રણમાંથી તમારી ફૅવરિટ કૉલમ કઇ?
- અફ કૉર્સ. 'બુધવારની બપોરે'. હું ફિલ્મ સ્ટારો જેવો જવાબ નથી આપતો કે, ''મેરે લિયે તો તીનોં પ્યારી હૈ...'
(સંગીતા મેહતા, મુંબઇ)

18/10/2013

અમદાવાદના એ થીયેટરો (૩)

કૃષ્ણ, સેન્ટ્રલ, પ્રતાપ, એડવાન્સ, રૂપમ ટોકીઝની સફર કરી. આજે બીજા કેટલાક

અશોક ટોકીઝ

બીજા રજવાડાઓ યુદ્ધના મેદાનની માટીમાં ખૂંપી ગયા હોય, ત્યારે સોરઠનો કોઈ વીર યોદ્ધો રણભૂમિમાં દેહમાંથી પિચકારીની જેમ છૂટતી લોહીની ધારાઓ ખમી જઈને એકલો જીવિત અને વિજેતા રહ્યો હોય, તેમ રીલિફ રોડ પર આજે ય રૂપમની જેમ એકલી અશોક ટોકીઝ રાજપુતાણીની વીરતાથી અસ્તિત્વ માટે  લડી રહી છે... (સાંભળ્યું છે કે, 'અશોક'નું નામોનિશાન મીટાવવું મુશ્કેલ જ નહિ, અસંભવ છે!)

ફિલ્મ જોવાનું કહીને હું તમને કોઈ મંદિરે લઈ જઉં, તો કેવી હિચકી આવી જાય? પણ અશોક ટોકીઝમાં એવી જ રીતે જવાતું. ઘી-કાંટા ચાર રસ્તા ઉપર આવેલી આ ટોકીઝમાં જતા પહેલા મોટું મંદિર આવે. પૈસા તો બન્નેમાં નાંખવા પડે, પણ મંદિરમાં સસ્તામાં પતે, જ્યારે અશોક ટોકીઝવાળા તો આપણા દેવી-દેવતાઓના દર્શન કરવાનો ચાર્જ રૂ. ૧, રૂ. ૧.૨૦ અને રૂ. ૧.૪૦ જેટલો જંગી લેતા હતા. બહાર મોટું ચોગાન. જેટલી ભીડ આ ચોગાનમાં હોય, એટલી બહાર ફિલ્મના ગીતોની ચોપડી વેચનારાને ત્યાં હોય. અશોક સિનેમાની પાછળનો ભાગ બાજુની રીગલ ટોકીઝના પાછલા ભાગ સાથે અથડાઉ-અથડાઉ કરે, ત્યાં પણ ચોપડીવાળો જામેલો. શહેરના બીજા થીયેટરોની જેમ દાખલ થવાનું ક્યાંથી અને ફિલ્મ પતે ત્યારે છુટવાનું ક્યાંથી, એ બધું રેલ્વે સ્ટેશનથી સીધા ફિલ્મો જોવા આવતા આજુબાજુના ગામોના પ્રેક્ષકો માટે હેરતભર્યા પ્રયોગ જેવું લાગતું.

શંકર-જયકિશનના સંગીતમાં રફી સાહેબના દિલડોલ ગીતોમાં બનેલી ફિલ્મ 'સ્ટ્રીટસિંગર' અશોક ટોકીઝમાં રીલિઝ થઈ, ત્યારે એનો હીરો ચંદ્રશેખર આવ્યો હતો. ફિલ્મના હીરો કરતા આપણે વધુ સારા લાગીએ છીએ, એ ભાન એ દિવસે ઘણાને થયું હતું.

દારાસિંઘની ફિલ્મ 'લૂટેરા'એ ટોકીઝમાં સિલ્વર જ્યુબિલી કરી, એ સિનેમાવાળા માટે જ નહિ, શહેર માટે ય મોટી ઘટના ગણાઈ કારણ પહેલું એ કે, અનેક વર્ષો પછી આ થીયેટરે રજત જયંતી જોઈ હતી. હેલનની પહેલી ફિલ્મ, જેનો હીરો શ્યામ આ ફિલ્મના શૂટિંગ દરમ્યાન ઘોડા ઉપરથી પડીને મરી ગયો હતો, તે ફિલ્મ 'શબિસ્તાન' અહીં આવી હતી. એ ફિલ્મે કે બીજી કઈ ફિલ્મે રજત જયંતી કરી હતી, તેની તો નથી ખબર (સ્વ. વિનોદ મેહરાની પહેલી ફિલ્મ 'પરદે કે પીછે' એ મને ખ્યાલ છે ત્યાં સુધી આ સિદ્ધિ અશોક ટોકીઝમાં મેળવી હતી.)

કમનસીબે, અહીં થર્ડ-રેટની જ ફિલ્મો આવતી, એટલે ઓડિયન્સ પણ આપણને પોસાય નહિ એવું. બિલકુલ બાજુમાં આવેલી ન્યુ એજ્યુકેશન હાઈસ્કૂલને અશોક ટોકીઝ કદી નડી નથી... ક્યારેક ટોકીઝવાળાએ માસ્તરોને કહેવા જવું પડતું કે, જરા ધીમે ભણાવો... મહીં શમ્મી કપૂર અને માલાસિન્હાઓ ડાયલોગ્સ પણ માસ્તરોની જેમ બોલવા માડયા છે.

રીગલ ટોકીઝ

રીલિફ ટોકીઝે અમદાવાદના પ્રેક્ષકોને પહેલી વાર એરકન્ડિશન બતાવ્યું, તો રીગલ ટોકીઝ સિવાય કોઈએ દાદરો ચઢ્યા વગર ઉપરના માળે જવાય, એવી લિફ્ટ પહેલી વાર જોઈ હતી. જૂના બ્રિટિશ ઓપેરા થીયેટરોની જેમ રીગલમાં પણ બાલ્કનીથી ય ઉપરના દરજ્જાના ઝરૂખા ધનિક પ્રેક્ષકો માટે બનાવાયા હતા. જેનો ઉપયોગ કેટલાક યુગલો તો ફિલ્મ જોવા માટે પણ કરતા! આજે તો નાની ઢીચકી છતવાળા ડ્રોઈંગ-રૂમોવાળા ફલેટો જ બને છે, ત્યારે ઊંચી સીલિંગના મકાનો તો હવે જોવા ય નહિ મળે, એ જોતાં રીગલ ટોકીઝ ભવ્ય ઊંચાઈઓને આંબતી હતી. રાજ કપૂરની ફિલ્મોના સેટ જેવો વિશાળ હોલ ને એની વચ્ચે અપર સ્ટોલ્સમાં જવાનો એવો જ ભવ્ય દાદર. દાદર પાસે ટિકીટબારી ને એની બાજુમાં પ્રેક્ષકો જેને જોવા ખાસ ઊભા રહેતા, તે લિફ્ટનો દરવાજો. પ્રેમનાથની પત્ની બિના રોય અને શમ્મી કપૂરની ફિલ્મ 'વલ્લાહ ક્યા બાત હૈ' (ગમ-એ-હસ્તિ સે બસ બેગાના હોતા, ખુદાયા કાશ મૈં દીવાના હોતા - રફી, સંગીતઃ રોશન) જોવા હું 'રૂપિયાવાળી'ની લાઈનમાં ઊભો ને છેલ્લી ટીકિટ મને મળી ને બારી બંધ થઈ ગઈ. આ છેલ્લી ટીકિટવાળો મામલો મને ઠેઠ 'લવ ઈન ટોક્યો' વખતે નડયો. મારી આગળવાળો છેલ્લી ટીકિટ લઈ ગયો, એ કારણે આ સિનેમા મને કાયમ યાદ રહી ગયું.

સિનેમા 'ડી ફ્રાન્સ

કૃષ્ણ ગ્રૂપના થિયેટરોની મૂળ જનેતા ગાંધી રોડ પરની આ ટોકિઝના નામમાં આ 'ડી વળી શું હતું, તેની ઘણાને આજે ય ખબર નથી. અનુવાદમાં ફ્રાન્સનું સિનેમા, એવું થાય. ગુજરાતમાં થીયેટર સંસ્કૃતિના પ્રણેતા સ્વ. ડાહ્યાભાઈ શાહ હતા. કહેવાય તો કૃષ્ણ ગ્રૂપ, પણ અમદાવાદમાં કૃષ્ણ સિનેમા તો તા. ૧૮ ફેબ્રુઆરી, ૧૯૩૪ના રોજ થયું, એ પહેલાં ગાંધી રોડ ઉપર ૧૯૨૩ના જુલાઈ મહિનામાં સિનેમા 'દ ફ્રાન્સ સ્વ. ડાહ્યાભાઈએ સ્વ. માણેકલાલ પટેલની સાથે ભાગીદારીમાં શરૂ કરીને ૧૯૩૧માં થીયેટરના સ્વતંત્ર માલિક બન્યા. પાટણમાં ય કૃષ્ણ ટોકીઝ શરૂ કરીને અમદાવાદના ઘીકાંટા ઉપર ૧૯૪૭-ના જુલાઈ મહિનામાં નોવેલ્ટી ટોકીઝ શરૂ કરી. રીલિફ ટોકીઝ મે ૧૯૫૧માં શરૂ થઈ. ગોમતીપુરની ઉષા ટોકીઝ થોડા વર્ષો પછી શરૂ થઈ હોવાનું મુંબઈના ફિલ્મ ઇતિહાસવિદ શ્રી અમૃત ગંગરે નોંધ્યું છે. ઈન ફેક્ટ, સિનેમા 'દ ફ્રાન્સ વધુ મશહૂરી પામી સેકન્ડ રન હિંદી ફિલ્મો બતાવવામાં. દેવ આનંદની બધી બ્લેક-એન્ડ-વ્હાઈટ ફિલ્મો અહીં રીપિટમાં આવે, ત્યારે નજીકના માણેક ચોકમાં આવેલી બી. ડી. કોલેજની છોકરીઓ કેમ જાણે દેવ આનંદ ભાઈ થતો હોય એમ 'એ ચલો ચલો... દેવલાનું 'ફન્ટુશ' આયું છે.' કોલેજના પ્રિન્સિપાલ એસ. આર. ભટ્ટ સાહેબ ભણતરના ભોગે છોકરીઓ ફિલ્મ જોવા જાય, તેના સખ્ત વિરોધી હોવાથી શો ના ટાઈમે પટાવાળાને સિનેમા પર મોકલતા. જે છોકરીઓ કોલેજ બન્ક કરીને આવી હોય, તેને કોલેજ પાછી લઈ જવાનું કામ પટાવાળાનું હોવાથી, કહેવાય છે કે એ દિવસોમાં આ કોલેજના પ્રિન્સિપાલ કરતા પટાવાળાની નોકરી માટે વધુ અરજીઓ આવતી...!

આ સિનેમાની પતલી ગલીમાં સિનેમાના લાકડાના દરવાજા પડતા, જેની ગપોલીમાંથી એક આંખે જેટલી દેખાય એટલી ફિલ્મ જોઈ લેનારા શોખીનોને ઉપર ભગવાન અને નીચે થીયેટરના લાલાનો ડર રહેતો.નવા રંગરૂપ સાથે થીયેટર નવું બન્યું, ત્યારે 'કલ્પના ટોકીઝ' નામે ઓળખાયું.

મૉડેલ ટૉકીઝ

સિનેમા 'દ ફ્રાન્સથી સ્ટેશન તરફ આગળ આવો તો વચમાં મોડેલ ટોકીઝ આવે અને પાંચકૂવે ઈંગ્લિશ ટોકીઝ. મોડેલમાં વ્હી. શાંતારામની ફિલ્મ 'નવરંગે' ૫૨-સપ્તાહ પૂરા કર્યા હતા. વિશાળ હાઈટ-બોડી ધરાવતા આ થીયેટરની સીડીનો દિવાલો ઉપર 'નવરંગ'ના જાયગેન્ટીક હોર્ડિગ્સ મૂકવામાં આવેલા, એ મને યાદ છે. અશોક કુમાર, સુચિત્રા સેન અને ધર્મેન્દ્રની ફિલ્મ 'મમતા' આવી, તેના પહેલા દિવસે બ્લેકમાં ટિકીટ વેચનારાઓ ઉપર પોલીસે રેડ પાડી. બ્લેક કલાકારો અમારી ખત્રી પોળ સામે જ હોવાથી ભાગતા-દોડતા અમને છોકરાઓને મફ્તમાં ટિકીટો આપીને નાસી ગયા. અમે છોકરાઓ ભાગમભાગ ટોકીઝમાં પહોંચ્યા ને તરત ઈન્ટરવલ પડયો. પણ રૂ. ૨.૫૦ની અપર સ્ટોલ્સની ટિકીટ મફતમાં મળે, તે ય પહેલા દિવસે પહેલા શો ની અને તે ય લાઈનમાં ઊભા રહ્યા વગર... અમને બધા છોકરાઓ એ દિવસે મક્કમ હતા કે, દેશમાં બ્લેક તો ચાલુ જ રહેવું જોઈએ! એ જમાનામાં મોર્નિંગ અને મેટિની શોનું ચલણ હતું. મોડેલ ટોકીઝે સાતે સાત દિવસ દેવ આનંદની ફિલ્મો 'ફન્ટુશ, પોકેટમાર, સરહદ, ટેક્સી ડ્રાયવર, નવ દો ગ્યારહ, એક કે બાદ એક અને હમદોનોં મોર્નિંગ શોમાં રજુ કરી હતી. મોડેલ કદાચ એક માત્ર થીયેટર હતું, જે પ્રેક્ષકોનું તડકા-વરસાદથી સંપૂર્ણ રક્ષણ કરતું. આખા એક બોક્સ જેવી બાંધણી હોઈ, એક વાર અંદર ગયા પછી વરસાદ કે તાપ... કોઈ ફિકર નહિ! આમ તો શહેરમાં ગાડીઓ ગણ્યાગાંઠયા પાસે હતી, છતાં ય આ એક ટોકીઝ એવી હતી, જ્યાં પાર્કિંગ સરળતાથી મળતું.'

કે. એલ. સાયગલ સાહેબની એમની એક ફિલ્મના 'પ્રીમિયર શો' માટે મોડેલ ટોકીઝમાં પધાર્યો ત્યારે ચાલતા ચાલતા આખા ગાંધી રોડનું ચક્કર માર્યું હતું.

ઈંગ્લિશ ટૉકીઝ

નામ ઈંગ્લિશ ટોકીઝ, પણ અહીં ઈંગ્લિશ સિવાયનું બધું મળે... 'ઈગ્લિશ' એટલે વ્હિસ્કી-ફિસ્કી નહિ, પણ આ શબ્દ સાથે કોઈ તાલમેલ બને, એવું ઈંગ્લિશ અહીં કાંઈ જોવા ન મળે. સિનેમાની બહાર નેપકીનની સાઈઝના તળેલા પાપડવાળાઓ મોટા સુંડલા લઈને ઊભા હોય... દસ પૈસાનો એક! ઈન્ટરવલ પતે પછી લગભગ દરેક પ્રેક્ષક દાંતથી કચડકચડ પાપડ ચાવતો અંદર આવે અને આખા થીયેટરમાં ડાયલોગ્સ કરતા પાપડના અવાજો બુલંદ આવે. હતું બહુ નાનકડું થીયેટર પણ કહેવાય છે કે, અમદાવાદનું સૌથી જૂનું થીયેટર આ હતું. મારો માહિતીદોષ હોઈ શકે. પટ્ટાબાજ એટલે કે તલવારબાજને નામ મશહૂર થયેલા એ સમયના હીરો રંજનની ફિલ્મ 'હકદાર' મેં અહીં જોયેલી, જેમાં મુકેશનું રૂપકડું ગીત, 'મૈં હૂ દીવાના, બડા મસ્તાના, દુનિયા મુઝે કુછ ભીં કહે ગાતા ચલા દિલ કા તરાના...' મારું ગમતું ગીત હતું.

નોવેલ્ટી ટૉકીઝ

ઘીકાંટામાં દાખલ થાઓ, એટલે પહેલી બે ચીજો મશહૂર. એક અહીંનો ફાફડાવાળો અને એની સામે જતી ગલીની પેલે પાર આવેલી નોવેલ્ટી સિનેમા. અહીં વહેલા પહોંચવાનો આનંદ થતો. ખૂબ વિશાળ કમ્પાઉન્ડને કારણે ફિલ્મ જોવા આવેલા પ્રેક્ષકો એકબીજાને જોઈને રાજી થતા. મને લાઈફ ટાઈમ આ થીયેટર એટલા માટે યાદ રહી જશે કે, ૧૯૬૦માં અહીં 'મુગલ-એ-આઝમ' કૃષ્ણ સિનેમાની સાથે સાથે રીલિઝ થયું, ત્યારે ટીકીટના દર તો રૂ. ૧, ૧.૪૦ અને ૧.૬૦ જ હતા, પણ બ્લેકમાં આંકડો રૂ. ૧૦૦ સુધી પહોંચી ગયો હતો. મારા પિતાશ્રી સ્વ. ચંદુભાઈ દવેના મિત્ર શ્રી રમણભાઈ ભાવસાર પહેલા દિવસની છેલ્લા શોની ટીકીટ લઈને આવ્યા, ત્યારે સાથે જવા માટે મેં ફક્ત જીદ નહિ, તોતિંગ તોફાન કર્યું. એ બન્ને મિત્રો થીયેટરના માલિકો હોત, તો ય વધારાની ટિકીટ મેળવી શકે એમ નહોતા. સ્કૂટર પર બન્ને જણા નીકળી ગયા ને મને કેવું શૂરાતન ચઢ્યું તે ગાંધી રોડની ખત્રી પોળથી દોડતા દોશીવાડાની પોળ, રતન પોળ, કૃષ્ણ સિનેમા અને છેલ્લે ઘીકાંટા પર નોવેલ્ટી ટોકીઝમાં ત્યારે પહોંચી ગયો, જ્યારે હજી આ બન્ને સ્કૂટર પર પહોંચ્યા નહોતા. ખૂબ સિદ્ધિનું કામ કર્યું હોય અને હવે તો મને લઈ ગયા વગર છુટકો જ નહિ, એ ધારણાથી હજી સ્કૂટર પાર્ક કરી રહેલા ફાધર પાસે જઈને કહી દીધું, 'હું આવી ગયો છું.' બે વિરાટ થપ્પડો પડી. એક હાથની ચંદુભાઈએ મારેલી અને બીજી રમણ કાકાના શબ્દોની, જેમણે ફાધરને ટોણો માર્યો, 'છોકરાને સારી ટ્રેઈનિંગ આપી છે...!' 'બડે બેઆબરૂ હોકર તેરે કૂચે સે હમ નીકલે...' તો આ ઘટના પછી ભાવિ પત્નીની શોધમાં ય ગાવાનું આવ્યું, પણ નૂતન-સુનિલ દત્તની ફિલ્મ 'મિલન' અહીં જોઈ ત્યારે ચિંતા ઓછી થઈ હતી કે, કોક દિવસ આપણું ય ક્યાંક ગોઠવાશે તો ખરું...!

પ્રકાશ ટૉકિઝ

ઘીકાંટા ઉપર જ આવેલી પ્રકાશ ટોકીઝ હું ભૂલતો ન હોઉં તો મોટા ભાગે 'ભારત ભુવન' થીયેટરના નામે ઓળખાતી. મીના કુમારી, ધર્મેન્દ્રની ફિલ્મ 'ચંદન કા પલના'ની 'રૂપિયાવાળી' લેવા મને યાદ છે, ત્રણેક કલાક લાઈનમાં ઊભા રહેવું પડયું હતું. દરેક થીયેટરની જેમ અહીં પણ અંદર જે ફિલ્મ ચાલતી હોય તેના ફોટા શો-કેસમાં મુકેલા જોનારો ચોક્કસ વર્ગ હતો. અહીં ઊંચા ઓટલા જેવી જગ્યા ઉપર શો-કેસ મૂકાતું. કમ્પાઉન્ડ તગડું હતું અને ચોમાસામાં પ્રેક્ષકો પલળીને અંદર જાય, એની તમામ વ્યવસ્થા સિનેમા તરફથી વિના મૂલ્યે ગોઠવાઇ હતી. નવા રંગરૂપ સાથે પ્રકાશની કાયાપલટ થઈ. 'પાકીઝા' અહીં આવ્યું, ત્યારે વળી એક રેકોર્ડ સર્જોયો. ભારતમાં આજ સુધી રીલિઝ થયેલી કોઈ પણ ફિલ્મને આ સિદ્ધિ વરેલી નથી. નોર્મલી અત્યંત ફાલતું અને રદ્દી કાગળમાંથી જ દરેક સિનેમાની ટિકીટો છપાતી અને એની ઉપર રબ્બર સ્ટેમ્પથી આજની તારીખ છપાય. 'પાકીઝા'માં દરેક ટિકીટ ઉપર શોની તારીખ પણ છપાયેલી આવી હતી. મતલબ, પડી રહેલી ટિકીટો ફેંકી દેવાની. કાગળ પણ બેનમૂન અને મીનાકુમારીના ફોટાવાળી રંગીન છાપકામ સાથેની એ ટિકીટ હતી.

એક આડવાત : આટલા બધા થીયેટરોની વચ્ચે રસ્તા ઉપર એક પોલીસ ચોકી હતી. ઘણીવાર એને ય થીયેટર સમજીને સ્ટેશનથી સીધા ઘીકાંટા આવેલા મુસાફરો 'એકસ્ટ્રા ટિકીટ છે...?' માંગવા અહીં આવી જતા. કહે છે કે, એ પ્રેક્ષકો નિરાશ ન થતા...! મામૂલી વળતર લઈને મિત્રો અહીંથી પણ ટિકીટ અપાવી શકતા.

લાઈટ હાઉસ

ગેસ્ટ હાઉસ, ઓપેરા હાઉસ, ટાવર હાઉસ, પાવર હાઉસ કે 'દવે હાઉસ'ની જેમ લાઈટ હાઉસ નામ પણ સુવિખ્યાત હતું. વધારે બન્યું જીતેન્દ્ર મોટા ભાગે બબીતાની ફિલ્મ 'ફર્ઝ' અહીં એક વર્ષ ચાલ્યું માટે. હોરર અને ક્રાઈમની જ ફિલ્મો બનાવતા નિર્માતા અને વિલન એન. એ. અન્સારીની ફિલ્મ 'ટાવર હાઉસ' અહીં ખાસ્સું ચાલી હતી. 'મૈં ખુશનસીબ હૂં, મુઝકો કિસી કા પ્યાર મિલા' અને 'અય મેરે દિલે નાદાન, તુ ગમ સે ન ઘબરાના...' ગીતોએ રેડીયોની જેમ અહીં પણ ધૂમ મચાવી હતી. ઈવન, 'લાઈટ હાઉસ' નામની ફિલ્મ પણ અહીં જ આવી હતી. એક તો સાંકડો રોડ અને સામે એક સાથે બે થીયેટરો, એલ.એન. અને લક્ષ્મી... એટલે ધક્કામુક્કીમાં ત્રણમાંથી આપણે ક્યા થીયેટરમાં જવાનું છે, તેની મજાકો થયે રાખતી. 

(આવતા અંકના ફિલ્મના રિવ્યુ ચાલુ રહેશે)

16/10/2013

એક અનોખી પ્રેમકથા

લતા પટેલ : ઉંમર ૮૨ વર્ષ પૂરા.

મસ્તુ મેહતા : ઉંમર ૮૩ વર્ષ પૂરા.

દરજ્જો : એક જમાનામાં પઇણતા- પઇણતા રહી ગયેલા. પ્રેમ પણ થઈ જ ગયેલો વળી. બીજા બે મરવાના થયેલા એટલે આ બન્ને લગ્ન કરી શકેલા નહિ. આજે ૬૦ વર્ષો પછી બન્ને અચાનક પરિમલ ગાર્ડનમાં મળી જાય છે.

પહેલી નજરે તો એકબીજાને ઓળખી ન શકાયું. બીજી નજરે ય ખાલી ગઈ... ચોવીસમી- પચીસમી નજરે ઝીણકું- ઝીણકું યાદ આવવા માંડયું ને પછી તો સાંગોપાંગ યાદ આવ્યું ત્યારે ચારે આંખો હેન્ગ થઈ ગઈ. નજીક આવવું જ પડયું. પહેલ કરી લતાએ... એ જમાનાની જેમ !

''તમે.. તમે મસ્તુઉઉઉ...'' ગભરાહટમાં 'તુ' બહુ લંબાઈ ગયો.

''તું લતા.. ? તું...તું અહીં ક્યાંથી ?'' મસ્તુભ'ઇએ ખોંખારો રોકીને પૂછ્યું.

''હું તો આ ગાર્ડનના માળીની દીકરી છું એટલે ફૂલડાં વીણવા આઇ'તી...!'' એવો જવાબ તો કોઈ ન આપે, પણ આવી ઘટનાઓમાં આપણાથી ય પહેલો સવાલ આવો ઢંગધડા વગરનો જ પૂછાઈ જાય છે કે, ''તમે અહીં ક્યાંથી ?''

''મસ્તુ... ઓહ... આજે કેટલા વર્ષે તને જોયો ? ઓહ, આઇ જસ્ટ કાન્ટ બીલિવ ઇટ.'' લતાએ નીચે જોઈને અંગૂઠા વડે જમીન ખોતરવાનો પ્રયત્ન કર્યો, પણ સેન્ડલ્સ હાઇ-હિલ્સના હતા. ન ખોતરાઈ... જહે નસીબ ! પણ પંદર વર્ષની પન્ના પટેલ જેવું હવે એ કાંઈ ન શરમાય. આ ઉંમરે તો મોંઢા ય શેના ચઢાવાય... ચઢાઈએ તો ઘેર જઈને બા ખીજાય ! લતાએ કોઈ પણ સમજણ કે તૈયારીઓ વગર મસ્તુનો હાથ પકડી લીધો.
લતાએ બ્લેક જર્સી અને ખાખી પેન્ટ પહેર્યું હતું. વાળ સફેદ પણ ગરદન સુધીના જ. છૂટા અને સ્ટાઇલિશ- શેમ્પૂ કરેલા. અમેરિકામાં ૩૪ વર્ષ રહી છે અને ઇન્ડિયા સમજો ને... લગભગ દર વર્ષે એક આંટો ખરો. લતા ફ્લ્યૂઅન્ટ ઇંગ્લિશ બોલે, પણ જનમ પાછો પટેલમાં લીધો એટલે 'ફોર' કે 'ફાધર' બોલવામાં 'ફાફડા'નો 'ફ' બોલે. પણ ભલે ૮૨- થયા, સુંદરતા બરકરાર હતી. જુવાનીયાઓને લતા ઉપર નજર ચીપકાવવી ગમે એવી. 'ખંડહર બતા રહા હૈ, ઇમારત બુલંદ થી...'ના ધોરણે એના જમાનામાં તો લતાના નામના યુવાનોમાં સિક્કા પડતા'તા, પણ આજે ય... ૮૨-ની ઉંમરે ૬૦-વાળી ડોસીઓને કૉમ્પ્લેક્સ આપી શકે. એટલી સુંદર (અને સેક્સી પણ) લાગે!

મસ્તુભ'ઇ એવા જ. હજી એવા જ ! તબિયતના રંગીન એટલે શરીર પરફેક્ટ જળવાઈ રહેલું. ઉંમર આવી હતી, ઘડપણ નહિ. આ ઉંમરે સહેજ પણ બેફિકરાઈથી નહોતા જીવતા. કપડાં અપ-ટુ-ડેટ, દાઢી રોજ કરવાની, હેર-ડાઇ તો પહેલેથી પસંદ નહોતી. પરફ્યૂમ ફ્રૅન્ચ સિવાય તો અડે નહિ. ઇન્સર્ટ કરેલા શર્ટની બાંયો થોડી રાલ-અપ કરેલી.... ધોતિયામાં આ બન્ને સગવડો ન હોવાથી ધોતીયું એમણે ક્યારેય ન પહેર્યું. પૂણી જેવા સફેદ વાળમાં તેલ-ફેલ નાખવાનું નહિ, એટલે સહેજ પવન આવે ત્યારે ફરફરતા વાળ એમના ચેહરા ઉપર તોફાનમસ્તી છમછમાવી દેતા. પરિમલ ગાર્ડનમાં તો રોજ આવવાનું. અહીં બેસવાનું ગમતું. મોટા ભાગના મોર્નિંગ વૉકર્સ આંખને ઠંડક આપે એવા... (ભૂલ સુધાર : 'એવા' નહિ... 'એવી' ! ભૂલ પૂરી.)

જ્યારે કાંઈ કરવાનું ન હોય ને અમથુ બેસવાનું હોય, એ વૈભવ તો નિવૃત્તિ પછી જ મળે છે. ઘેર ડોસી દર બબ્બે મિનિટે 'મારો શામળિયો.... ને મારો નટવર ગીરધર...' કરે રાખે, એમાં મસ્તુભ'ઇ હવે બોર થતા હતા. કહે છે કે, '૫૬- '૫૭ની સાલમાં ડોસીની આસપાસ કોઈ શ્યામલાલ અને નટવરભ'ઇ નામના બે શામળીયા- નટવરીયાઓ હતા. ડોસીએ મચક નહોતી આપી. પણ મસ્તીયાને પઇણ્યા પછી ડોસીને રીયલાઇઝ થયેલું કે, પેલાઓને મચક આલી હોત તો સારું થાત... મસ્તુડા કરતા પેલા બે વધારે રામન્ટિક હતા... (આજની ૯૦ ટકા કાકીઓની આ જ ફરિયાદ છે, પણ કહેવાય કોને ?... કોઈ પંખો ચાલુ કરો) એ દાઝમાં ડોસી આજે ય, 'મારો શામળીયો... ને મારો નટવર ગીરધર...' કરતી હશે, એવો ડાઉટ મસ્તુભ'ઇને પડતો,પણ એવો કોઈ સીરિયસ ડાઉટ પણ નહિ ! ડોસી ડોસી થઈ ગઈ હતી, મસ્તુભ'ઇ ડોસા નહોતા થયા. એમને જીંદગીની રંગીનીયત ચાલુ રાખી હતી. ચરીત્ર જીવનભર ચોખ્ખું, પણ એનો એ ય અર્થ નહિ કે, સુંદર સ્ત્રીઓ ગમે નહિ. એ તો કહેતા, ''જ્યાં સુધી તમને સ્ત્રીઓ જોવી ગમે છે, ત્યાં સુધી જ જીવનમાં પૂરબહાર છે... બાકીના બુઢ્ઢાઓ કેવા ખખડી ગયા છે, એવો ટોણો મારીને મસ્તુભ'ઇ આંખ મીચકારીને બાજુના કોઈ ડોહા પાસે તાળી ય લેતા... હઓ !

આવા પુનર્મિલનોના જાણકારો કહે છે કે, બન્ને પાર્ટીઓ પહેલાં તો એકબીજાની હથેળી હાથમાં લઈને રમાડવા માંડે છે. પછી શરમાઈ શરમાઈને એકબીજા સામે ક્ષણો સુધી જોયે રાખવાનું અને આટલા વર્ષોમાં એકબીજાને કેટલા મીસ કર્યા તે, આંખોના એસ.એમ.એસ.થી જણાવી દેવાનું હોય છે. આનાથી આગળ વધી શકાતું નથી. આજુબાજુ પબ્લિક હોય ને ? લતીને જોઈને મસ્તુની આંખોમાં ચમક આવી. એ જમાનો હતો કે, બન્ને એકબીજાની પૂરેપૂરા નજીક આવવા માંગતા હતા, પણ જાય ક્યાં ? હોટલવાળાઓ એમ કંઈ રૂમ આપે નહિ. કોઈ ફ્રેન્ડના ઘેર જવાય નહિ, બહુ બહુ તો ઉજ્જડ એવા કમ્પના હનુમાન વિસ્તારમાં સાયકલ પર જઈ, ઝાડ પાછળ લુકછુપ સંતાઈને બબ્બે ત્રણ ત્રણ સેકન્ડના ચુંબનો કરી લેવાતા. આવા અધૂરા રહેવામાં શરીર કાબૂ બહાર જતું રહે છે, પણ મનને કાબુમાં રાખવું પડે છે... નહિ તો આવા કિસ્સાઓમાં શાહીબાગ પોલીસનો રેકોર્ડ બહુ સારો નહિ !

ઉભા રહેવાને બદલે બન્ને બાંકડે બેસી ગયા. 'તારે છોકરા-છૈયા કેટલા છે ને તું ક્યાં રહે છે', એ બધી માથાઝીંકમાં બેમાંથી એક ય ન પડયા. શબ્દોની એહમીયત નહોતી. પરિમલ ગાર્ડન બેમાંથી એકના ફાધરે બનાવ્યું હોય, એમ બન્ને આસપાસનું ગાર્ડન ભૂલી ગયા હતા. સ્પર્શ અપ્રતીમ આનંદ આપી રહ્યો હતો. માત્ર સ્પર્શ હોત તો, અનુભૂતિ ભાઈ-બહેનની હોત... અહીં તો હથેળીઓને દાયકાઓ પછી જોબ મળી હતી. ચારે ય ગતિપૂર્વક કામે વળગી હતી.

''મસ્તુ... તું હજી...''

''જસ્ટ શટ અપ, લતા... હજી એટલે શું ? તારો મસ્તુ હજી પૂરબહારમાં છે,  લતી... ગુમાવ્યું એટલું ગુમાવવું નહિ હાથમાં અને લતી... તું હજી અન્જાય કરી શકે એમ છે ને ?'' જવાબમાં પેલું 'ચલ હટ્ટ'વાળુ સ્માઇલ અને નીચે જોઈ જવાનું. શરમાવાની તો ઉંમર નહોતી કે પછી, ''હાય હાય... આવું શું બોલે છે ?'' એવા નાટકો કરવાનો ય તબક્કો નહોતો. એકબીજાની ઉંમરને કારણે બગીચાઓ હજી એવી જ ખુશ્બુઓ રેલાવી શકે કે કેમ, એટલું જ જાણવું હતું ને જણાઈ ગયું. બન્ને એકબીજા સામે લુચ્ચું હસી પડયા. અફ કૉર્સ, હાથમાં હાથ જોઈને મોર્નિંગ વૉક કરવા નીકળેલા લોકોમાંથી કોક મલકાતું હતું, કોક બુઢ્ઢાઓની જાહેર નફ્ફટાઈ જોઈને મ્હો મચકોડતું હતું તો કોકને વધારે ઇન્ટરેસ્ટ પડતો ને આગળ જઈને, 'હવે આગળ આ બન્ને શું કરે છે ?' એ જોવા ઘડીભર થંભી જતા.

'૫૬ની સાલ જેવો એ જમાનો નહતો કે, ક્યાંય જઈ ન શકાય. ઉંમર અને સ્ટેટસ જોઈને હવે તો હોટેલવાળા ય કોઈ ડાઉટ ન રાખે. બન્નેએ ત્યાં જ નક્કી કરી લીધું કે, ક્યાં મળીએ છીએ ! લતા પહેલી વખત ૧૬ વર્ષ જેવું શરમાતી હતી ને મસ્તુભ'ઇ ખૂબ ઝડપથી આગળની ઘટનાઓ ધારવા માંડયા હતા... ખીલખીલાટ થઈ ને !

સાંજે ઘેર ગરબડ થઈ ગઈ. વિરાટ ઉર્ફે વીરૂ મસ્તુનો પુત્ર થાય. જેવો ઑફિસથી આવ્યો ને નહાઇ-ધોઇને બહાર નીકળ્યો કે, તરત પપ્પાને પોતાના રૂમમાં બોલાવી લીધા. ચેહરો ગુસ્સામાં ય હતો,પણ ફાધરની આમન્યાને કારણે ગુસ્સો છાતીમાં રાખવો પડયો, મ્હોં ઉપર નહિ ! મમ્મી પડી ગયા હતા ને વિરાટ મારતી ગાડીએ પપ્પાને લેવા પરિમલ આવ્યો હતો. ત્યાં જે દ્રષ્ય જોયું, એનાથી પહેલા ચોંકી ગયો, પછી ધાગધાગો થઈ ગયો ને લોકોને એ દ્રષ્યો જોઈને મશ્કરીના અંદાઝમાં વાતો કરતા સાંભળ્યા, એ પછી ગુસ્સાથી થરથરી ગયો.

બાપ-દીકરા વચ્ચે બધી વાતો થઈ. દીકરો ગુસ્સામાં ને બાપ સ્વસ્થ અને શાંત. મસ્તુભ'ઇએ જે ચાર- પાંચ વાતો કરી (ખુલાસા નહિ !) તે સઘળાનો સાર આ મુજબ હતો :

''હું ૬૦નો થઈ ગયો પછી આજે ૮૩ની ઉંમર સુધી મર્યો નથી, એ મારી સિદ્ધિ નહિ, તો મારો વાંક પણ નથી. જસ્ટ બીકોઝ... હું તમારા બધાની નજરમાં ઘરડો થઈ ગયો, એટલે બધેથી 'તમને બધાને રાજી રાખવા' મારે નિવૃત્તિ લઈ લેવાની ? હું રંગીન જર્સી અને જીન્સ કેમ ન પહેરી શકું ? સીસીડી-માં કોઈની સાથે હું કેમ બેસી ન શકું ? શરીર મારું, જાળવણી મારી, લાઇફ સ્ટાઇલ મારી, તો પછી મારી નિવૃત્તિ સમાજ નક્કી કરી આપે ? તમારા બધા જેટલા વર્ષો અમારી પાસે ન રહ્યા હોય, પણ જેટલા રહ્યા હોય એ ખુશમીજાજ બનીને જીવી જઈએ એમાં સમાજ શું કામ વચમાં આવે ? સાલા તમે લોકો તમારી ઉંમર પ્રમાણે વર્તો તો યુવાન અને અમે કરવા જઈએ તો ''કાકા, તમે હવે ઘરડા થયા.. ? અને વિરાટ બેટા... આપણા બન્નેના કેસમાં તો હું તને ય કહી શકું એમ નથી કે, 'બુઢ્ઢા હોગા તેરા બાપ...''

સિક્સર

- શું અમદાવાદમાં મન ફાવે ત્યાં લારીઓ ઊભી રાખો કે મન ફાવે એમ વાહનો પાર્ક કરો, એવી કોઈ જગ્યા ખરી ?

- આવી જાઓ સરદાર પટેલ કાલોનીના બાવલા પાસે ! કોઈ નામ નહિ લે !

13/10/2013

ઍનકાઉન્ટર : 13-10-2013

* પતિ જો પત્નીને સંપૂર્ણ સમર્પિત થઈ જાય તો ઘરમાં શાંતિ રહે ખરી ?
- તમારૂં દુઃખ સમજી શકું . સંસારમાં આજે ય એવા ગોરધનો પડયા છે, જેમને પત્નીને સંપૂર્ણ સમર્પિત થઇને આયખું પૂરૂં કરવું પડે છે... બિચારાને શાંતિ સિવાય તો બીજું કોઇ સુખ જ નહિ ને?
(પ્રણવ અને રીટા દવે, ન્યુજર્સી-અમેરિકા)

* લગ્ન માટે તમારા પત્નીએ તમને જ કેમ પસંદ કર્યા?
- એ વખતે આખી બ્રાહ્મણ જ્ઞાતિમાં મારાથી વધારે સ્ટુપિડ બીજો કોઇ દેખાતો નહતો!
(જ્યોતિ બા/દર્શના બા/નમ્રતા બા, જામનર)

* 'બા તો ખીજાય,' પણ 'પપ્પા ખીજાય' એવી કોઇ વ્યવસ્થા થાય એમ નથી?
- એ તો તમને ય પપ્પાને મળ્યા એવા (વાઇફજી...) બા મળ્યા હોત તો ખબર પડત કે, બા ઉપર ખીજાવાનું તો ગોયરૂં .....મોંઢા ય ચઢાઇ શકાતા નથી!
(અશ્વિન એ. દેસાઇ, હ્યુસ્ટન, અમેરિકા)

* શેરીનાં કુતરાં પાસેથી વફાદારીના પાઠ સિવાય બીજું શું શીખવા જેવું છે?
- ચોખ્ખાઇના પાઠ. જ્યાં જાઓ ત્યાં થાંભલો પહેલા ગોતી લેવો.
(અમરસિંહ વાઘેલા, ન્યુયૉર્ક-અમેરિકા)

* સ્મશાનના લાકડાં હોળી માટે વેચાયા... બ્રેકિંગ ન્યૂજ....!
- એનાથી ઊલટું ન થાય ત્યાં સુધી આપણે સહુ નસીબદાર.
(રમેશ સુરતીયા- ટ્રોવા, મુંબઇ)

* પ્રશ્ન પૂછનારે પોતાનો મોબાઇલ નંબર લખવો ફરજીયાત છે, તો જવાબ આપનારે કેમ નહિ?
- જવાબ આપનારો એની પર્સનલ લાઇફમાં બહુ બૉરિંગ માણસ છે.
(મયુરી ભાવેશ વોરા, જોરાવરનગર)

* યમરાજાનું વાહન પાડો હોવા છતાં કોઇના મૃત્યુ વખતે કૂતરૂં કેમ રડતું હોય છે?
- જેની જેની ટેવ... આપણે શુ કામ કોઇની પર્સનલ લાઇફમાં પડવું?
(મધુકર માંકડ, જામનગર)

* સુખની વ્યાખ્યા શું?
- સવારે ખુલાસો ચોખ્ખો આવે એ.
(હરીશ કે. અસવાર,જામનગર)

* દવે સાહેબ. સાચું કહેજો. આપ આસ્તિક છો કે નાસ્તિક?
- ઇશ્વર સાથે ડાયરૅક્ટ- ડાયલિંગ હોવું જોઇએ. વચમાં સ્વામીજી, ગુરૂજી, બાપાજી કે મહારાજશ્રીઓ ન જોઇએ.
(જીતેન્દ્ર કેલા, મોરબી)

* 'સુનો સુનો અય દુનિયાવાલોં , બાપુ કી યે અમર કહાની...' ગીત હવે કેમ સંભળાતું નથી?
- તમારૂં સીડી પ્લૅયર રીપૅર કરાવી લો. પિન-બીન બગડી હશે !
(જગદિશ આર. શાહ, રાજકોટ)

* સ્ત્રીના આંસુઓનો તમને કેવો અનુભવ થયો છે?
- હું તો તરત 'નિર્જીવદયા નેત્રપ્રભા'ની બાટલી લાવી આપું છું.
(નિરંજન વૈષ્ણવ, જુનાગઢ)

* રડતી સ્ત્રીઓ આંસુ લૂછવા માટે રૂમાલ નાનો કેમ રાખે છે?
- ટુવાલ તો બહુ મોટો પડે!
(પ્રબોધ જાની, વસઇ - ડાભલા)

* સ્ત્રીઓમાં તોતડાપણું કેમ નથી હોતું?
- તોતડાઓ બોલે ત્યારે એક-બબ્બે અક્ષરો કપાતા હોય છે..સ્ત્રીઓને એટલો લૉસ ના પોસાય!
(ધીમંત ભાવસાર, બડોલી)

* તમને પૂછતાં સવાલોનું સ્ટાન્ડર્ડ કેવું લાગે છે? કેટલાક તો ગતકડાં કાઢે છે...!
- ક્રિકેટમાં કહેવત છે, 'A captain is as good as his team...'!
(અખિલ બી. મેહતા, અમદાવાદ)

* 'મુહબ્બત કી જૂઠી કહાની પે રોયે...' સુઉં કિયો છો?
- અમે તો સાચીમાં ય ભરાઇ ગયા છીએ, બોન...!
(જ્યોત્સના ગુલાબ હિંડોચા-રાણાવડવાળા)

* દાદુ, તમે ગરીબ બ્રાહ્મણ ખરા?
- ખાલી બ્રાહ્મણ કહો ને... એમાં બધું આવી જશે!
(દિપક આશરા, ગાંધીનગર)

* શું આજની સ્ત્રીઓ બહુ ભોળી હોય છે?
- કાલે ખબર
(શંકર પંચાલ, લુદરા- દિયોદર)

* આપના જેવા લેખકે ચૂંટણીમાં ઝંપલાવવું જ જોઇએ?
- ઓકે .... મતલબ કે, જામનગરમાં મારી છાપ બહુ સારી નથી...!
(અરવિંદ આર. પટેલ, જામનગર)

* ઇશ્વર મોદીને મૌન અને મનમોહનને વાણી આપી દે તો શું થાય?
- મોદીને મૌન રાખવું પડે, એટલું બોલતા સાંભળ્યા નથી ને મનમોહનને વાણી ....? લંગડો લાત મારે, એવી વાત ન કરો!

* વાઇફ વગરની લાઇફ નહિ...સુઉં કિયો છો?
- એ તો વાઇફનો જોઉં, પછી ખબર પડે!
(સતીષ એચ. મેહતા, મુંબઇ)

* ભગવાન કામ પતાવી આપે, પછી ભક્તો ભૂલી કેમ જાય છે?
- તે ક્યાં સુધી યાદ રાખે જવાનું હોય...? આપણે બીજો કોઇ કામધંધો હોય કે નહિ ?
(ફાલ્ગુન મહેરીયા, કઠલાલ)

* શું ભાજપ અને કોંગ્રેસ એક થઇ જાય તો દેશનું વધારે ભલું ન કરી શકે?
- એ બન્નેમાં તમને આટલું સારૂં તત્વ ક્યું દેખાયું?
(હરિભાઇ ભીમાણી, ગોંડલ)

* સાચી ફીલિંગ્સ ગુજરાતી ગાળો બોલવામાં આવે છે, છતાં લોકો ઇંગ્લિશ ગાળો કેમ બોલે છે?
- ગાળો તો મૂંગી ય બોલાય ..... મૂંગો ગાળ દેતો હોય તો એના હાથ બાંધી રાખવા પડે!
(ધ્રૂવ પંચાસરા, વિરમગામ)

* લગ્ન વખતે તમે ઘોડે ચઢ્યા હતા કે ગાડીમાં બેઠા હતા?
-અમારા વખતમાં ટારઝન જેવી દોરડા-પધ્ધતિ હતી...લટકી લટકીને માંડવે પહોંચવાનું?

* WWF ચૅમ્પિયન ધી ગ્રેટ ખલી અને ડૉ. મનમોહન શું કદી ય કાંઇ બોલી શકશે ખરા?
- ખલી એક વાર બૉક્સિંગ રીન્કમાં બોલ્યો હતો, ''વોય માડી રે...મરી ગયો!'' મનુભ'ઇને યાદ કરીને દેશનો નાગરિક આવુ બોલે છે!
(ધર્મેશ ગોસ્વામી, આમોદ-જૂનાગઢ)

* રાહુલ ગાંધી વિશે કહેશો?
- બાળકોને લગતા સવાલો અમારી 'ઝગમગ' પૂર્તિમાં પૂછવા.
(શ્વેતા રાહુલ પટેલ, સુરત)