એમને રોમન હોલીડે આપણે કોમન હોલીડે

દેવ આનંદ જેની નકલ કરતો હતો તે હોલિવૂડનો ગ્રેગરી પેક અને સાધના જેની હેર સ્ટાઇલની સુંદર કોપી કરતી હતી (‘સાધના કટ’) તે ઓડ્રી હેપબર્નવાળી 1953માં આવેલી વર્લ્ડ ક્લાસ ફિલ્મ ‘રોમન હોલીડે’માં જગતનું સૌથી પહેલું ‘વેસ્પા’ સ્કૂટર વપરાયું છે. એક પ્રેસ રિપોર્ટર ગ્રેગરી પેક રોમ જોવા નીકળેલી પ્રિન્સેસ ઓડ્રીને પોતાના સ્કૂટર પાછળ બેસાડીન્ રોમ બતાવે છે, એની કોમિક ફિલ્મ હતી. આપણા માટે ‘રોમન હોલીડે’ ન હોય, ‘કોમન હોલીડે’ હોય. પાછળ ઓડ્રી હેપબર્ન કે સાધના–ફાધના ન હોય,  મોટે ભાગે તો પાછળ આપણાં બચીફોઇને બેસાડ્યાં હોય. શ્રીનાથજીનાં દર્શને લઈ જવાના હોય.

કમનસીબે જેને બતાવવા સ્કૂટર લીધું હોય, એને પાછળ બેસાડી હોય ત્યારે સફરજન ઉપર ઇયળ ચોંટી હોય એવું લાગે. વાઇફ તો બહુ પછી આવી, પણ થેન્ક ગોડ, એને કારણે સ્કૂટરનું આગળ–પાછળનું બેલેન્સ જળવાતું. પતંગ એક બાજુ નમતો હોય તો એની કન્યા શૂન–શૂન કરવા કમાનની એક બાજુ લચ્છાનું નમન બાંધવામાં આવે છે, એમ સ્કૂટરમાં પાછળ વાઇફને બેસાડવાની હોય છે, જેથી આગળ–પાછળનું બેલેન્સ જળવાઇ રહે. સ્કૂટર ઉપર વાઇફને ‘બેસાડી છે’ એમ ન કહેવાય. ‘નમન બાંધ્યું છે’ એમ કહેવાય.

સાઇકલને બાદ કરતાં સ્કૂટર આપણું પહેલું વાહન હતું. ’70ની આસપાસના વર્ષો હશે. એ જમાનામાં ‘વેસ્પા’ અને ‘લેમ્બ્રેટા’ બે જ સ્કૂટરો આવતાં. થોડાં સમય પછી અને થોડા સમય માટે ‘ફેન્ટાબ્યુલસ’ નામનુંય સ્કૂટર નીકળ્યું હતું, (ને ઘણાં બધાં ‘ભરાઇ’ ગયા હતાં.) જેમ ગાડીઓમાં ફિયાટ ને એમ્બેસેડરને બાદ કરતાં નાનકડી સ્ટાન્ડર્ડ–હેરલ્ડ નીકળી હતી. નાનું છોકરું બાબાગાડી લઇને નીકળ્યું હોય, એવી નાનકડી–બબૂકડી એ કાર હતી. લેમ્બ્રેટા જોઈએ એટલા મળતાં હતા, પણ કોઈ લેતું નહોતું. વેસ્પા ‘સ્ટેટસ સિમ્બોલ’ ગણાતું. એ નોંધાવ્યા પછી છ વર્ષે નંબર લાગતો. નવું પેટીપેક વેસ્પા રૂ. 2500માં મળે, પણ ઓનમાં લો તો રૂ. 5,000 આપવા પડે. અમદાવાદીઓ દર મહિને એક વેસ્પા નોંધાવતા જાય અને ‘છૂટે’ ત્યારે રૂ. 7,000માં વેચી દે. દર મહિને એમનું એક એક વેસ્પા છૂટતું જાય ને બે–ત્રણ હજાર કમાઈ લેવાતા. એ વાત જુદી છે, વેસ્પા અઢી હજારમાંય પોસાતું નહોતું. પેટ્રોલ મને યાદ છે ત્યાં સુધી સાત–આઠ રૂપિયે લિટર મળતું.

એ જમાનાની વાઇફો સ્કૂટર પર એના ગોરધનના ‘જમણા’ ખભે હાથ મૂકીને બેસતી. એ હાથ પેલાને ઝાલી રાખવા મૂક્યો છે કે ખભે લટકી છે, એ ઝટ પકડાતું નહીં. આમાં વરજીનો ડાબો ખભો વધારે વહાલો હોય તોય એની ઉપર હાથ મૂકીને બેસી શકાતું નહોતું. આજે ય એ પદ્ધતિથી વાઇફો બેસી શકતી નથી. સ્કૂટર ઉપર ખભો તો જમણો જ પકડવો પડે, ડાબો નહીં. નવું નવું કામકાજ શરૂ થયું હોય તો, પેલાના પાપી નહીં પણ પુણ્યશાળી પેટ ઉપર બંને હાથની આંટી મારીને બેસી શકાતું. ગોરધન સીધો ચાલે એ માટે વાઇફો જમણો ખભો સાચવી લેતી. વાઇફોની એ આદત ગાડીમાં છૂટી ગઇ. ગાડી ચલાવતા ગોરધનનો એકે ય ખભો પકડી શકાતો નથી. બધું સંચાલન હવે જીભ વડે થાય છે. જોકે, ગાડીની બ્રેક ગોરધનના ખભામાં હોતી નથી. વાઇફશ્રીની જીભમાં હોય છે.

એ જમાનામાં સ્કૂટરોમાં કોમન પ્રોબ્લેમ કિક મારવાનો હતો. તૂટી જવાય એટલી કિકો માર્યા પછી સ્કૂટર ચાલુ ન થાય, એટલે નાનકડા ટિન્કુને સૂ–સૂ કરાવવાનું હોય, એમ ને આડું નમાવવું પડતું. એ દ્રષ્ટિએ સ્કૂટરો આપણા ઋષિમુનો જેવાં હતાં. નમે પણ ઝૂકે નહીં. નમેલું ઉઠાવી લીધા પછીય સેંકડો કિકો મારવી પડે. સ્કૂટરોની એ વાયડાઇ હતી કે, ફક્ત ડાબા પગે જ કિકો મારી શકાતી. આ એક જ વાહન એવું હતું, જેમાં જમણા પગથી કિક મારી શકાતી નહીં. તૂટી ગયા પછીય ચાલુ ન થાય એટલે પસીને રેબઝેબ થતો, હાંફતો ગોરધન સ્કૂટરને ખેંચતો ખેંચતો લઇ જાય. ચોળાફળીના પડીકાનું ફેંકી દીધેલું કાગળિયું રોડ ઉપર ઢસડાતું જતું હોય, એવા લબૂક અને ક્રોધિત મોઢે વાઇફ પાછળ પાછળ આવતી જાય. ખભે હાથ મૂકવાની જરૂરત આ વખતે હોવા છતાં, મરેલા ઢોરને ઘસડીને લઈ જતો હોય એમ સ્કૂટર ખેંચતા ગોરધનના એકેય ખભા ઉપર હાથ કે માથું મૂકીને ચાલતી નહોતી. પતિના હરએક દુ:ખમાં સાથ આપવો જોઇએ, એ બધી વાત સાચી, પણ આવા તબક્કે નહીં !

એટલો ફર્ક ક્યારેક ચોક્કસ પડી જતો કે, વાઇફ સાથે હોય તો મદદ કરવા અનેક હમદર્દીઓ ઓફર મૂકતા, ‘મે આઇ હેલ્પ યૂ સાહેબ ? સ્કૂટર બગડ્યું છે ?’ કેમ જાણે લગ્ન વખતના સાતમાંથી બે–ત્રણ ફેરા બાકી રહી ગયા હશે એટલે આ બંને સ્કૂટર ઉપર ફેરા પૂરા કરવા બહાર નીકળ્યાં હશે. ગોરધન એકલો હોય ને બંધ પડેલાં સ્કૂટરને ખેંચતાં ખેંચતાં હાંફી ગયો હોય તો કોઈ વટેમાર્ગુ મદદે આવતો નહીં. પરસેવે રેબઝેબ થતો હાંફી ગયેલો ગોરધન થાક ખાવા જરીક ઊભો રહે, તો એટલો વિવેક–વિનય પણ નહીં કે, ‘નાથ, મારા સ્વામી, તમે રહેવા દો, હું ખેંચી લઉં છું.’ પેલો નસીબનો ધનવાન કે, સ્કૂટર ખેંચીને લઇ જતી વખતે એની વાઇફ બેઠેલી હોતી નથી. એ જમાનામાં સ્કૂટરની જન્મકુંડળી એની ‘એવરેજ’ ઉપરથી નક્કી થતી. ‘બીજું બધું તો હમજ્યાં, પણ એવરેજ કેટલી આલે છે ?’ એ સવાલ રેલવેનું એન્જિન ખરીદતી વખતે પુછાતો. એક લિટર પેટ્રોલમાં 25–26 કિમીની એવરેજ બહુ સારી કહેવાતી. બધાં વાહનોમાં ‘એવરેજ’ની ચિંતા કરનારાઓને રસ્તા પર ડામર પાથરવાનું રોડ રોલર ખરીદવા ન મોકલાય. જેને માઇલેજ  જ જોવાના હોય, એ લોકો ‘લૂના’ ખરીદતા, જે 30–35ની એવરેજ આપતું. આજે પણ ‘બુગાટી’ કે ‘ફેરારી’ ખરીદનારા એની એવરેજ (માઇલેજ) પૂછતા નથી.

લગ્નનાં 12–15 વર્ષ પછી બાળક અવતર્યું હોય એમ સામાન્ય માણસ ‘લૂના’ લઇ આવતો. આ એક જબરું ટમટમિયું હતું. સાઇકલનું એન્જિન સ્વરૂપ. ફોલેલી તુવેરોના ઢગલા વચ્ચેથી કાનખજૂરો નીકળે, એમ ભરચક ટ્રાફિક વચ્ચેથી ‘લૂના’ નીકળી જતું. અલબત્ત, એનો સવાર યુદ્ધમાં શહેનશાહ હાથીની અંબાડી ઉપર તલવારના ઝટકા મારતો નીકળે, એવો શાહી કદી ન લાગતો. થાળી પછડાય અને એક વટાણો રગડતો રગડતો કિચનમાંથી સ્ટોરરૂમ તરફ જતો હોય એવો લૂના ચલાવનારો ટ્રાફિક વચ્ચેથી નીકળતો દેખાય.

પણ કોલેજમાં રોલા પાડવા માટે લૂના ન ચાલે. એમાં તો એ વખતની ‘જાવા’ કે ‘બુલેટ’ જેવી મોટરસાઇકલો જોઇએ. હાથ પહોળા અને માથું ઊંચું રાખીને બુલેટ ચલાવનારો ‘ઝુઉઉઉઉ...મ્મ’ કરતો કોલેજના ગેટ પાસેથી નીકળી જાય. છોકરીઓ એને એક વાર બસ જોઇ લે એટલો જ એનો સંતોષ. આપણે હોઈએ તો સાવ ધીમે ચલાવીએ, જેથી પેલીઓને એટલી તો ખબર પડે કે, ગેરેજનો કોઇ મિકેનિક ટ્રાયલ લેવા નથી નીકળ્યો.

આજની જેમ એ જમાનાની મોટરબાઈકો રૂ. 8–10 લાખની નહોતી આવતી. 40–45 હજારમાં તો પેટીપેક મળે. એ વાત જુદી છે કે, લગ્નના બજારમાં બાઇકવાળા કરતાં સ્કૂટરવાળા ડ્રાઇવરોનું માર્કેટ મોટું હતું. સ્કૂટર હોય તો પાછલી સીટ પર ખભો પકડીને બેસાય. બાઇકમાં તો ભમ્મ થઇ જવાય !

મને નવાઇઓ લાગે ખરી કે, અસલના જમાનામાં રાજા–મહારાજાઓ રાણીઓને સેર કરાવવા ઘોડા પાછળ બેસાડીને કેમ નહોતા લઈ જતા ! કદાચ આવી રાણી જોઈને ઘોડો ભડકે કે પાછળ કૂતરાં દોડે એવો ભય હશે. આજે સ્કૂટર ઉપર જતાં અનેક કપલ્સની પાછળ આ જ કારણે કૂતરાં નથી દોડતાં. કૂતરાંઓનેય ખબર હોય કે, કોની પાછળ દોડાય ને કોને જવા દેવાના હોય. આવા જ કોઇ કારણે સ્કૂટર ચલાવતી છોકરીઓ મોઢે બુકાની બાંધે છે. કોઈ પાછળ તો ન પડે. પેલો પોતાના સ્કૂટર ઉપર આઠ–દસ કિમી લાંબો થયો હોય ને છેલ્લે જ્યારે પેલીની સોસાયટી આવે અને ‘પરદા હટે’ ત્યારે એના ઘરમાં રિવોલ્વર પડી હોય તો એના ફાધરના લમણે ઠોકી દેવાના ઝનૂનો અને પસ્તાવા ઊપડે. સાલી ફેક્ટરી આલિશાન ને મહીંથી પાનસોપારીનો ભૂકો નીકળે ? આવીઓનાં તો બાઓય ન ખિજાય ! સુઉં કિયો છો ? આજે મોસમ બદલાઈ છે. હવે મોજશોખ ખાતર નહીં, ટ્રાફિકથી બચવા નાનકડા ટુ વ્હિલર્સ લેવાં પડે છે. પ્રદૂષણની ઝુંબેશ તો સમજ્યા કે, ચૂંટણીના મુદ્દાથી વિશેષ કાંઈ નથી. પ્રચાર તો એવોય થશે કે, પ્રદૂષણથી બચવા સ્કૂટર–ગાડીઓ નહીં, ઊંટ–ઘોડા વાપરો. પેટ્રોલના ભાવ બસ્સો રૂપિયે લિટરના થાય તો ઊંટ–ઘોડા તો ઠીક, હાથી ઉપર નીકળવાનું ય સસ્તું પડે. આજ સુધી ટુ વ્હિલર્સ અને લક્ઝુરિયસ કારની છાપાંઓમાં તોતિંગ જાહેરખબરો આવે છે, પણ એ દિવસો દૂર નથી કે, ઊંટ–ઘોડાઓના મોડેલિંગ કરતાં ફોટા જાહેરખબરોમાં છપાય.

સિક્સર

આ તે સાલી કાંઈ જિંદગી છે ? ચિતા પરથી ઠેકડો મારીને પાછા આવેલા 96 વર્ષના સ્વ. મનુભાઇએ ડઘાયેલા ડાઘુના ખભે ગુસ્સાથી હાથ મૂકીને કહ્યું, ‘હમણાં મારે મરવું નથીત્ર હજી બે–તઇણ વર્ષ રોકાઇ જઉં છું. કોક તો નીકળી આવશે ! ‘મી ટૂ’ના એક પણ આક્ષેપ વગર મરવામાં બદનામી કેટલી?’

કોફી, ટી ઓર મી... સર?

નર્સરીમાંથી સુંદર મજ્જાનાં બાળકો છૂટતાં હોય ને ડેડી લેવા આવ્યા હોય, ત્યારે સ્કૂલના ગેટમાંથી એક પછી એક નીકળતાં બધાં બાળકો ઉપર એની ચાંપતી નજર હોય ને જેવું પોતાનાવાળું આવે એવું જ, બહુ મોટું કામ કરી બતાવ્યું હોય એમ ચહેરા ઉપર વિજયી સ્માઇલ સાથે બાળકને ઉપાડી લેવાનું.

જરાય ફેરફાર વગર આ જ પદ્ધતિ એરપોર્ટ ઉપર ઊતર્યા પછી ‘કન્વેયર બેલ્ટ’ પર આવતો આપણો સામાન ઊંચકી લેવા માટે વપરાય છે. સ્કૂલના ગેટમાંથી બહાર આવતા છોકરાઓ તો સો–બસ્સોની સંખ્યામાં હોય. બધા સરખા લાગતા હોય ને આપણે ધ્યાન રાખીને આપણાવાળું આવે એટલે એને ઊંચકી લેવાનું. ક્યારેક બે–ત્રણ બેગો પણ હોય અને આગળ–પાછળ ન પણ આવતી હોય, ત્યારે એકને ઉઠાવી લીધા પછી તાબડતોબ એલર્ટ થઈ જવું પડે કે, આપણાવાળી બીજી જતી ન રહે. કાશી–મથુરા જઈએ ત્યારે લાઇનસર ઊભેલા પંડાઓ આપણા કપાળે તિલક કરવા બેતાબ હોય એમ અહીં આપણી આજુબાજુ, વાંકા વળીને આઘા ખસેડી પોતાના બેગેજ માટે રાહ જોવા અધીરા હોય. ફ્લેટના ટેરેસ પર સમડી ચાંપતી નજરે નીચે પસાર થતી ઉંદરી ઉપર બાજ નજર રાખે, એમ એક એક બેગ ઉપર આ લોકો કાતિલ નજર રાખે છે. કોલેજના દિવસોમાં કોલેજની બહાર ઊભા રહી એક પછી એક ભવિષ્યની ફુલફટાક માતાઓ–બહોનોને નીકળતી જોવામાં જે પદ્ધતિ અપનાવાતી, એ બદનસીબે અહીં વાપરી નાખવી પડે છે. એક પછી એક જતી તાત્કાલિક જોતા રહેવાની. આ બેલ્ટ ઉપર વિવેકથી કામ નથી ચાલતું. અહીં તો બેગ આવે એટલે ઝાપટ મારીને લઇ લેવી પડે છે. ‘પહેલે આપ’ વાળી સભ્યતા અહીં નક્કામી. આપણી બેગો આપણી સાથે પણ રિક્ષા જેવો વ્યવહાર કરે છે. એક વાર ગઇ, પછી બીજી વાર આવતા બહુ રાહ જોવડાવે. ઐક વાર ચૂકી ગયા, તો પટ્ટો બીજું રાઉન્ડ લઇને આવે ત્યાં સુધીની રાહ જોવી પડે છે.

બેગેજ બેલ્ટ ઉપર આવતી ઘણી બેગો આપણી બેગો જેવી એકસરખી લાગે છે. મેરેજના રિસેપ્શનની જેમ અહીં ધ્યાન બહુ રાખવું પડે કે, આપણાળીનો જ ખભો પાછળથી હલાવવો પડે, ‘ક્યાં હતી તું ?’ એમ જોયા–જાણ્યા વગર અડાય–પૂછાય નહીં. બા ખિજાય, પણ સરકતી બેગ પકડી લેવામાં નજર ચાંપતી રાખવી પડે. અત્યાર સુધી તો દુનિયાભરની બેગોના કલર કાળા આવતા, પણ હવે રેડ, પર્પલ, ગ્રીન કે યલો કલરની બેગો પણ બેલ્ટ ઉપર ફરવા નીકળી હોય છે. એમાંથી આપણી કઈ, એ શોધવું અઘરું જ પણ સાંભળવું પડ, ‘ભઈ, જરા જોઈને તો હાથ અડાડો.’

હાથ અડાડવાના આક્ષેપ કરતાં એ આપણને ભઈ કહે, એ બહુ આકરું લાગે છે. એમ અહીં ભૂલથી કોઇ બીજાની બેગ ઉઠાવી લીધી ને એનો અસલી માલિક જોઈ ગયો તો આપણને સ્ટૂપિડને બદલે ચોર સમજી બેસે એનો વાંધો છે. સ્ટૂપિડ તો આપણને ઘણા કહેતા હોય (રોજનું થયું) પણ કોઇ ચોર કહી જાય, એ સહન ન થાય. સુઉં કિયો છો ?

મજ્જા પડે એવી વાત એ છે કે, વિમાન એરપોર્ટ પર આવે અને ઊભું રહે, ત્યારે કઇ કમાણી ઉપર લોકો લાઇનબદ્ધ ઊભા રહી જાય છે, એની સમજ પડતી નથી. ‘તમે લઈ ગયા ને અમે રહી ગયા’ જેવો મામલો અહીં નજર સામે દેખાય છે. સાંકડાં વિમાનોમાં તો એટલી જગ્યાય હોતી નથી કે ‘એક્સક્યૂઝ મી’ કહીને આગળવાળાને ખસેડીને ગેટ પર પહેલાં પહોંચી જવાય. એકબીજાના ખભા સૂંઘતા આજુબાજુ લેવાદેવા વગર જોયે રાખતા ઊભા રહે છે. આવે વખતે રાષ્ટ્રગીત વગાડવું જોઈએ. આ એક જ તબક્કો ઐવો છે કે, કોઇ પોતાનો સેલફોન વાપરતું નથી. પહેલી ઉતાવળ વિમાનમાંથી બહાર નીકળવાની છે. ખભે બેગ લટકતી હોય ને બીજા હાથે સીટનો ટેકો પકડ્યો હોય. આવી વ્યસ્તતામાં મોબાઈલ ક્યાંથી વપરાય ? અર્થાત્ અહીં ‘છુટ્ટા હાથના’ મોબાઈલો નથી વપરાતા. ભણેલા તો બધા હોય, પણ બહાર નીકળવાની ઉતાવળ કરવાનું કારણ શું, એ ન સમજાય. અહીંથી વહેલા ઊતર્યા તો બેગેજ બેલ્ટ ઉપર લટકવાના છો. ત્યાં ગમે એટલા વાંકા વળી વળીને જુઓ, તોય બેગ તો આવવાની હોય ત્યારે જ આવે. અહીંથી નસીબદાર નીકળ્યા તો કસ્ટમ્સ ચેકિંગમાં ધબેડાઈ જવાના. ત્યાં ‘પપ્પા’ કહીને કલાક સુધીય હખણા ઊભા રહેવું પડે. એ તો ઘેર પહોંચીને બધી બેગો ખોલીએ ત્યારે ખબર પડે કે, કેટલો સામાન આખો આવ્યો છે. એરપોર્ટના મજૂરો વિમાનમાં સામાન ચઢાવતી વખતે આ સરકતા ‘કન્વેયર બેલ્ટ’ ઉપર જે મસ્તીથી આપણી બેગો ફેંકે છે, એટલી ઝડપથી આપણને વિમાનમાં ફેંકીને બેસાડતા નથી. એ પદ્ધતિ એમની ‘ડ્યૂટી’માં હજી સુધી તો નથી આવી. નહીં તો આપણી બાનેય એવી રીતે ફેંકીને વિમાનમાં ચઢાવે. આમાં જોકે બાને બદલે વાઇફને આ પદ્ધતિથી વિમાનમાં ચઢાવી શકાય કે નહીં, એ તો આવનારો સમય જ બતાવશે. અલબત્ત, બેલ્ટ ઉપર મુસાફરોનો સામાન આ ફેંકું–પદ્ધતિથી દુબઈના એરપોર્ટ ઉપર મેં પણ જોયો છે, એટલે ફક્ત ગુજરાતના એરપોર્ટ્સના મજૂરોએ જ આ કલા વિક્સાવી છે, ઐવાં અભિમાનો કરવાની જરૂર નથી. ખુદ આપણે પણ બગીચામાંથી ફૂલ ચૂંટીએ, એવી નાજુકાઈથી બેગેજ બેલ્ટ ઉપરથી બેગ લેતા નથી. આપણે પણ બેગ ખેંચી લેવામાં ઝટકા પદ્ધતિ અપનાવીએ છીએ ને એ ઉતાવળમાં કોઇ બીજાની બેગ ઉપાડી લઈએ છીએ.

અફકોર્સ, ફિલ્મોમાં તો એવાં અનેક દ્રશ્યો જોયાં છે, કે એરપોર્ટ પર હીરો–હિરોઇન એકબીજાની બેગો ગલતીથી ઉપાડીને ઘેર પહોંચી જાય. હીરોની બહેન ખુશીથી ઝૂમતી, ‘ભૈઈઈઈઈ...યા, મેરે લિયે ક્યાં લાયે હોઓઓઓઓ ?’ ના ફુદાકા મારતી હોય ને એનો ભૈયોય બહુ મોટો પ્રોજેક્ટ પતાવીને આવ્યો હોય, એમ બહેનનો કાન ખેંચીને કહેશે, ‘તુમ ખુદ હી દેખ લો ના !’ બહેન બેગ ખોલે તો છોકરીઓની બ્રા–પેન્ટી જેવો... હાય હૈ... આપણાથી તો અડાય બી નહીં એવો સામાન બહાર નીકળવા માંડે અને પેલીના ઘેર બેગમાંથી સ્વામી વિવેકાનંદ કે રોમા રોલાનાં પુસ્તકો નીકળે. તારી ભલી થાય ચમના, તું કોને ઉલ્લુ બનાવે છે ? અમને તો બધી ખબર છે, તું ક્યાં ખેલ ખેલી આવ્યો છું. હિરોઈન પણ વિવેકાનંદનાં પુસ્તકો જોઇને હીરો ઉપર કુરબાન થઇ જાય વગેરે...

મસ્ત મજાની વાત એ છે કે, બેલ્ટ ઉપર આપણી બેગ આવે, એ પહેલાં એરપોર્ટ પર પડેલી ટ્રોલી જાતે લઇ આવવાની હોય છે, જેની ઉપર સામાન મૂકીને ગેટની બહાર નીકળાય. બુદ્ધિમાન અમદાવાદીઓ કદી આવો પરિશ્રમ જાતે કરતાં નથી. ટ્રોલી લઈ આવનારનું ધ્યાન તો દૂર દૂરથી સરકતી આવતી બેગો ઉપર હોય, એટલે ટ્રોલી ઉપર એનું ફોકસ ન હોય. સ્માર્ટ અમદાવાદી કદી જાતે ટ્રોલી લેવા જતો નથી. બીજાઓ આપણા માટે તો લઈ આવે છે. એ આપણા ફાધરનો માલ હોય એમ લઈને ઊભા રહી જવાનું. ટ્રોલી ઉપર આરસની તખ્તી તો જડાવેલી હોતી નથી કે, ‘અમારા સ્વર્ગસ્થ પિતાશ્રી સાંકળચંદ બુલાખીદાસના સ્મરણાર્થે.’ (આંચકો લાગે છે કે, આવી ટ્રોલીઓ ઉપર ‘ધારાસભ્યશ્રીના બજેટમાંથી’ એવી તખ્તીઓ ચોડવાનો વિચાર આપણા માનનીય નેતોને હજી કેમ નથી આવ્યો ?)

પણ કિસ્સો અમારા મધુભઈનો જગમશહૂર થાય એવો છે. મધુભઈએ કન્વેયર બેલ્ટ પર એમનો સામાન આવવાની રાહ જોઈ. એક જ બેગ હતી, એ આવી એટલે મને કહે, ‘ચલો, આવી ગઈ.’ પણ એ ઉપાડીને પાછળ ઊભી રાખેલી બેગેજ ટ્રોલી ઉપર મૂક્યા પછી ખ્યાલ આવ્યો કે, ‘આ ટ્રોલી તો મારી છે, પણ બેગ મારી નથી. મારીય આવી ગ્રીન બેગ જ હતી, પણ આમાં તાળું માર્યું નથી. મારા વાળીમાં તાળું મારેલું છે.’ એમણે બેલ્ટ ઉપર બેગ પાછી મૂકી અને પોતાની આવવાની રાહ જોઈ. એય આવી, એટલે આ વખતે તાળું મારેલી બેગ ચોક્સાઈ કરીને લઈ લીધી. સિકંદર પહેલું યુદ્ધ જીત્યો ને મોઢા પર જે આનંદ છલકતો હતો, એ મધુભઈના મોઢા પર છલક્યો. અમે ટ્રોલી લઈને એરપોર્ટની બહાર નીકળ્યા. ઘેર જવા એમની ગાડીમાં નીકળ્યા અને ઠેઠ નવાવાડજ પહોંચ્યા ત્યારે ઐરપોર્ટની મહિલા ઓફિસરનો ફોન આવ્યો. ‘સોરી સર. ઉમ્મીદ હૈ, આપકી યાત્રા સફલ રહી હોગી. લેકિન ક્ષમા કીજિયેગા, ગલતી સે આપ અપને બેગ યહાં છોડ આયે હો ઔર દૂસરે પેસેન્જર કી બેગ આપ કે પાસ આ ગઈ હૈ.’

દુનિયાભરની એરહોસ્ટેસો પેસેન્જરોને ફિક્કા સ્માઇલ સાથે પૂછતી હોય છે, કોફી ઓર ટી, સર ? ‘મીટૂ’ પહેલાં ‘કોફી, ટી ઓર મી?’ પૂછાતું તું. હવે પેસેન્જરો સુધર્યા છે.

સિક્સર

આગામી લોકસભાની ચૂંટણીમાં હું કોંગ્રેસને વોટ આપવા માંગું છું...
બસ, કોઈ એટલું બતાવે કે, મોદી સિવાય કોંગ્રેસ પાસે દેશ માટે બીજો કોઈ મુદ્દો છે ?

કૂત્તા ગદ્દે પે સોયે, માનવ ચાદર કો રોયે...

કૂતરાંઓ પર આ મારો 368મો લેખ છે. કહે છે કે, કૂતરાં ઉપર મારો હાથ સારો બેસી ગયો છે. ઘરનો માણસ લખતો હોય એવું લાગે છે. એવું નથી કે, કૂતરાં મને બહુ ગમે છે કે હું એમને ધિક્કારું છું, મેં કદી કૂતરો પાળ્યો નથી. રખડતાં કૂતરાંઓને મેં કદી કાંકરીચાળો કર્યો નથી. બને ત્યાં સુધી હું બધા સાથે ડિસ્ટન્સ રાખીને ચાલું છું, એમાં કૂતરાંય આવી ગયા. આજ સુધી મારી કરિયરમાં મને ચાર વખત કૂતરાં બચકા ભરી ગયાં છે (એ હિસાબે, ચૌદ ચોકું છપ્પન થયા કે નહીં ?) અને એ ચારેમાંથી એકમાં પણ મારો વાંક કાઢી શકાય એમ નથી. હું નિર્દોષ હતો અને આ 369માં લેખમાં પણ મેં એમનું ખરાબ લખ્યું નથી, એ મારી માણસાઈ બતાવે છે, સામે સાપેક્ષભાવે,હું પણ એ લોકો પાસેથી ‘કૂતરાઇ’ ઈચ્છું, તો હું ગલત નથી.

અત્યાર સુધી હું એમના જુલ્મોસિતમ સહી લેતો હતો કે એ મને જ કરડતા હતા, ઠીક છે, એમનાં પૂર્વજન્મનાં પુણ્યો કામમાં આવ્યાં હશે, પણ હવે વાત સહનશક્તિઓની હદો પાર કરતી જાય છે. મને કરડે તો સમજ્યા કે હવે અમે બંને એકબીજાથી ટેવાઇ ગયા છીએ, પણ કૂતરા લોકો હવે તો મારા નિવાસસ્થાનમાં પણ ભાગ માગવા માંડ્યા છે. મારો એ આક્ષેપ નથી કે, હવે એ લોકો પથારીમાં મારી બાજુમાં આવીને સૂઈ જાય છે, પણ મારી પ્રોપર્ટી ઉપર એ લોકો હક્ક જમાવી બેઠા છે, એનાથી હું ધૂંધવાઇ ગયો છું. આપણે રહ્યાં મિડલક્લાસ માણસ અને માંડ માંડ લોનો લઈને એકાદું ગાડું લાવ્યા હોઇએ ને ઇચ્છીએ કે આપણે એમાં બેઠાં હોઇએ ને લોકો આપણને જુએ. અમારા ખાડિયાવાળા તો મોઢે ય બોલે કે, ‘અત્તાર સુધી સાઇકલનું પંક્ચર કરાવવાના પૈસા નો’તા ને હવે ગાડીઓમાં ફરતા થઇ ગયા. નક્કી કોઈનું કરી નાખ્યું લાગે છે.’

પણ (ગંદી ગાળ)... ઓ એમના ફાધરનું કિંગ્ડમ હોય એમ રોજ સવાર–સાંજ મારી ગાડીના છાપરા ઉપર ચઢી બેઠાં–બેઠાં નહીં, સૂતા હોય છે. આપણને એમ કે, કોણ બોલે ને કોણ રોજરોજ ઝઘડાં કરે, પણ રોજ સાંજે હું ગાડી લઈને આવું, એની એ લોકો રાહો જોતા હોય ને મારી નજર સામે ગાડી ઉપર ચઢી જાય છે. મારી પોતાની ગાડી હોવા છતાં, આજ સુધી હું કદી બે પગ લાંબા કરીને ગાડીમાં બેઠો નથી, આપણને એવી આદત જ નહીં, પણ સોસાયટીનાં કૂતરાં ગાડી ઉપર ચઢી બેસે ને આપણાથી કાંઈ બોલાય નહીં. રોજ રોજ કોણ ઝઘડાં કરે ? આ તો એક વાત થાય છે. આમ પાછો હું ફોસી, એટલે કાર ઉપર બેઠેલા કૂતરા સામે ‘હૂડ... હૂડ...’ પણ ન કરું. કરીએ તો સામું વડચકું ભરે. મેં કાળક્રમે એ પણ જોઇ લીધું કે, જેટલી મને એ લોકોની બીક લાગે છે, એટલે એમને મારી નથી લાગતી. ગયા જન્મના સંસ્કાર એ તો. રોજરોજ કોણ ઝઘડાં કરે, એટલે આપણે બોલીએ નહીં. જો કે, બોલીએ તો ય શું તોડી લેવાના છીએ ?

‘એક કામ કર...’ કૂતરાંઓથી બચવાના ઉપાયો બતાવતા મારા સો–કોલ્ડ દોસ્ત રાજિયાએ મને સલાહ આપી, ‘તારી ગાડી ઉપર બ્લૂ રંગના પાણીની એક બોટલ મૂકી રાખ. કપડા ધોવાની બે ચમચી ગળીય ચાલે. કૂતરા નહીં આવે !’

આ રાજુને કૂતરાંઓનો બહોળો અનુભવ હોય એવા ઠાઠથી મને સમજાવવા બેઠો, ‘કૂતરાં લોકોનું શું હોય છે કે, એ લોકો બ્લૂ પાણીથી બહુ બીએ.’

‘કલર બ્લૂ જ કેમ ? રેડ કે ગ્રીન કેમ નહીં ? યલો કેમ નહીં ?’ હું વૈજ્ઞાનિક ઢબે ઉત્તર ચાહતો હોવાથી વિશેષ ટિપ્પણી માંગી.

‘જો અસ્કા, તારે કૂતરાં ભગાડવાથી મતલબ છે કે એનાં સાયન્ટિફિક રિઝનોથી ? અમારી સોસાયટીની તો બધી ગાડીઓ ઉપર બ્લૂ બોટલ હોય જ. એકેય ગાડી ઉપર તમને કૂતરો જોવા નહીં મળે સાહેબ.’

એની વાત મને સાચી લાગી. મારે કામ ગાડી ઉપરથી કૂતરાં ભગાડવાનું હતું, એનાં લોજિકલ કારણોનું નહીં અને આ તો ખર્ચા વગરનો ઉપાય છે. ટ્રાય કરી જોવામાં વાંધો શું છે ? અલબત્ત, એ બ્લૂ પાણી કૂતરાં ઉપર છાંટવાનું કે પીવડાવવાનું એ પૂછવાનું હું ભૂલી ગયો હતો. જોકે, એણે તો બોટલ ગાડીના રૂફ (છાપરા) ઉપર માત્ર મૂકી રાખવાનું કીધું હતું, એટલે મારો ડર ઓછો થયો.

‘આ શું કરો છો ?’ મારા હાથમાં બ્લૂ રંગના પાણીની બોટલ જોઇને વાઈફે પૂછ્યું, ‘આજે કાંઇ જુદું પાણી ?’

અરે ! આ તો ગાડી ઉપર બેસતાં કૂતરાંઓને ભગાડવાની તરકીબ છે.’

‘ઓહ ! તમારી ગાડીની અંદર બેસતી કૂતરીઓને ભગાડવાની કોઇ તરકીબ છે ? હોય તો હું નવેનવ રંગના પાણીની બોટલો ગાડી ઉપર મૂકી આપું.’

સત્યના માર્ગે ચાલવા જતાં મહાત્મા કન્ફ્યુશિયસથી માંડીને મહાત્મા અશોકજીના માર્ગમાં જનતાએ પથ્થરો માર્યા હતા, એ મને યાદ. મારી ગાડીમાં મારી પૂજનીય સાસુ અને વહાલી સાળીઓ પણ બેસે છે, પણ આપણાથી સામો પ્રહાર તો ન થાય ને ? એમાં તો આપણાં બા ખિજાય.

ઘરમાં તો હવે કપડાં કે મને ધોવામાં વોશિંગ–પાઉડરો વપરાય છે. ગળી નહીં, એટલે બજારમાંથી બસ્સો રૂપિયાની ગળી લઈ આવ્યો. લાખ ભેગા સવા લાખ, યાર. પ્રોબ્લેમ એ હતો કે, ભારત સરકારે પ્લાસ્ટિકની બોટલો વાપરવા ઉપર મનાઇ કરી છે, એ ખોફથી બોટલને બદલે ગાડી ઉપર સ્ટીલની તપેલી મૂકવા તો ન જવાય ને ? કૂતરું એમાં મોઢું બોળે, તો રોજ ઘેર આવતા સગા સાળાનેય એ તપેલીવાળી ચા ન પીવડાવાય ! સુઉં કિયો છો ?

અહીં એક ટેક્નિકલ પ્રોબ્લેમ હતો કે, ગાડી ઉપર બોટલ પહેલી મુકાય છે કે કૂતરું પહેલું બેસે છે ? એ બેઠું હોય ત્યારે બોટલ મૂકવા જઈએ ને ભસે તો સંબંધો બગડે. આઇ મીન, એ બધો વિવેક વિનય ભૂલીને ખરાબ રીતે ભસે ને પાંચમી વખત કરડી જાય તો... એક એક ઇન્જેક્શન સાતસો રૂપિયાનું આવે છે ભઇ !

સમી સાંજનો સમય હતો. પૂર્વ દિશામાં ઠંડા પવનની લહેરો વાતી હતી. સૂરજ આથમવા આવ્યો હતો. પંખીઓ કલશોર–બલશોર બધું કરી લીધું હતું, પણ મને કુદરતની આ ત્રણે કારીગરીઓ ઉપર કોઇ રસ નહોતો. એ મારી ગાડી ઉપર બેઠું હતું, એ જ બીવડાવી મૂકે એવું દ્રશ્ય હતું. એ સાલું જરા આઘુંપાછું થાય તો આપણે કોઈ કસબ બતાવીએ.

આખરે સત્યનો સાથ તો ઈશ્વરેય આપે છે. રાતના અંધકારમાં કૂતરું કોઈ કામે બે–ચાર મિનિટ માટે આઘુંપાછું થયું (થેન્ક ગોડ, ગાડી ઉપર થાંભલા હોતા નથી !) એનો લાભ અથવા ગેરલાભ લઈને ઝડપભેર હું બોટલ મૂકી આવ્યો. આજે પહેલીવાર બીક પડોશીઓની નહીં, કૂતરાંઓની લાગતી હતી કે, મને બોટલ મૂકતો એ લોકોએ જોઈ તો નહીં લીધો હોય ને ? મન મૂકીને ઘરભેગો થઈ ગયો અને બાલ્કનીમાં ઊભા ઊભા નીચે જોવા લાગ્યો કે કૂતરું ગાડી ઉપર બેસે છે કે નહીં. આ લોકોમાં સંપ બહુ. પાર્ક કરેલી દરેક ગાડી ઉપર એક એક કૂતરાનો રાજ્યાભિષેક થયો હતો, એક ગાડી છોડીને. હું ઉપરથી બધું જોતો હતો ને એમાં કલાક ખેંચી નાંખ્યો. સાચ્ચે જ આપણે ગાડી ઉપર કોઇ બેઠું નહોતું. ‘હવે તો ગળીની ફેક્ટરીઓ નાખું. હવે આ લોકોને નહીં છોડું !’ એવાં સપનાં જોતો સૂઈ પણ ગયો. અડધી કે પોણી રાત્રે આંખ ઊઘડી જતી તો પાછો બાલ્કનીમાં જઈને જોઇ આવું કે, હવે તો બેઠું નથી ને ? નહોતું બેઠું.

બસ, વહેલી સવારે જોગિંગ કરવા જતા બાજુના ફ્લેટવાળા મસ્તુભઇ ખુશ થતાં ઘરમાં આવ્યા. આજે પહેલી વાર એ ચા સાથે લેતા આવ્યા હતા, એમની જ નહીં, મારી પણ ! ‘દાદુ, તમારા જેવા તો કોઈ પડોશી નહીં થાય. ઓ યાર, પોતાના માટે તો સહુ કરે. તમે તો બીજા માટે મરી પડો એવા નીકળ્યા, એનો મને સોલ્લિડ આનંદ છે.’

‘શું થયું ? કેમ આજે મારા ઉપર આટલા ખુશ...?’

‘થાય જ ને ? પડોશીઓ માટે પોતાનો સ્વાર્થ છોડીને બીજાનું ભલું કરનાર તમે એકલા નીકળ્યા, દાદુ !’

‘હું સમજ્યો નહીં !’

‘અરે ! પહેલાં તો હુંય તમને નહોતો સમજ્યો, પણ તમારી પોતાની ગાડી છોડીને બ્લૂ રંગના પાણીની બોટલ તમે મારી ગાડી ઉપર મૂકી, એ જોઈને મારી આંખમાં હર્ષના આંસુ આવી ગયાં. આખી રાત મારી કાર ઉપર એક કૂતરું બેઠું નથી. તમે મૂકેલી બોટલના કારણે. જિયો દાદુ જિયો.

ભય અને ફફડાટને કારણે મારાથી સાલી આવી ભૂલ થઈ ગઈ ?’

સુંદર સ્ત્રીઓને જોવી પાપ છે ?

‘હ’ હથોડાનો ‘હ’ હોય, પણ ઘરમાં અમે ‘હકી’નો ‘હ’ વાપરીએ છીએ. હકી મારી સગ્ગી વાઇફનું નામ છે. લાગે પાળેલી બિલ્લીનું નામ, પણ લક્ષણના ધોરણે બિલ્લી ફિક્કી પડે. મને ચકરવકર જોવામાં, ગુસ્સે ન હોય ત્યારે પણ ઘુર્રાટી બોલાવીને બિવડાવવામાં તેમ જ, હું ગમે તે રૂમમાં હોઉં, બિલકુલ દબાતે પગલે એવી આવે કે, મારાથી પાપનાં કોઇ કામો જ થઇ શકતાં નથી. મને ઊંઘતો ઝડપવો એનું લાઇફ–ટાઇમનું સપનું રહ્યું છે અને આવા ઝડપાઇ જવામાં હું તદ્દન ગબાભ’ઇ જેવો રહ્યો છું. સ્ત્રીઓ સુંદર હોય ત્યારે મને જોવું ગમે છે, પણ એ જોતાં પહેલાં હકી મને જોઇ લે છે, એમાં લાખો અનારકલીઓને મારે વેડફી નાંખવી પડી છે. એ ઐટલું નથી સમજતી, માણસ જુએ તો ખરો કે નહીં ? જોને મેં ક્યા જાતા હૈ ? જોયા પછી થોડા ય આગળ વધવાની એકે ય ગોરધનમાં હિમ્મત હોય કાંઈ ? એટ લીસ્ટ મારામાં તો નથી. એમાં ય, હમણાં હમણાંથી Me Tooના વાયરા ચાલ્યા છે, દસ–દસ, પંદર–પંદર વર્ષો પહેલાંના લફરા આ ‘મી–ટૂ’વાળી સ્ત્રીઓ બહાર લાવવા માંડી છે. વાઇફને અડપલું કરવામાંય હવે તો ફફડી જવાય છે. (એ વાત જુદી છે કે,  સૃષ્ટિ આટલી વિશાળ છે ને પોતાની વાઇફને અડપલું કરવામાં કોઇ ગોરધન પોતાની એનર્જી, ટાઇમ અને દોસ્તોમાં ‘રેપ્યુટેશન’ બગાડતો નથી. ‘ડોબાને વાઇફ સિવાય બીજું કાંઇ દેખાતું ય નથી !’ એવી ખોટી છાપો પડે. એ વાતે ય એટલી સાચી છે કે, હવે વાઇફોને અડતા ય બીક લાગે છે.) (પ્રિન્ટિંગ મિસ્ટેક : ‘વાઇફો’ને બદલે ‘વાઇફ’ વાંચવું.)

ઇંગ્લિશમાં એક કહેવત છે, Man by nature is a polygamist. એટલે કે, ‘પ્રકૃતિથી જ પુરુષ બહુપત્નીત્વની ભાવનાવાળો હોય છે. અલબત્ત, ભગવાન મનુએ આ વ્યવસ્થામાં પુરુષો માટે ઉંમરનો બાધ રાખ્યો નથી. છોકરું 12 વર્ષનું થાય ત્યારથી ડોહો જીવે ત્યાં સુધી આંખને ઠંડક આપવાની વ્યવસ્થા પરમેશ્વરે કરી આપી છે. અહીં તમે સ્ત્રીઓને ભારોભાર અન્યાય થતો જોઈ શકશો કે, ‘સ્ત્રી મેક્સિમમ 60ની... મેક્સિમમ 60ની થાય ત્યાં સુધી જ જોવી ગમે એવી લાગે છે, પછી એનું ‘બા સ્વરૂપ’ જોવા મળે છે, પણ કાકો 80નો થાય તો ય 25 વાળીને પેટ ભરીને જોઈ શકે છે. હાથ કે હૈયામાં કાંઈ મ્હાંય એવું નથી છતાં એને સંતોષ થાય કે, હવે ક્યાં કોઈને ભગાડી જવાની છે ! બે ઘડી આંખને ઠંડક મળે, એટલું પુણ્ય કમાયા ! હાલમાં જેનાં જેનાં નામો પબ્લિકના મોંઢે ચઢ્યાં છે, એ અનુપ જલોટા, મહેશ ભટ્ટ, આલોકનાથ કે નાના પાટેકર... બધા 60ની ઉપરના છે. આ લોકો વડીલ સ્ત્રીઓને કેટલું માન આપે છે કે, આમાંનો કોઇ 60–70 વાળી ડોસીના લફરાંમાં ઝડપાયો નથી. આ બધા આવી ઉંમરલાયાક કાકીઓને ‘બા’ સમજે છે, જેથી બા ક્યારે ય ખિજાય નહીં.’

પાટેકરો કે આલોકનાથોને ‘મી ટૂ’ વાળી યુવતીઓએ લપેટમાં લીધા છે, એ બધીઓ 25– 30 વાળી છે. અર્થાત્ એમની સંભવિત દીકરીઓ જેટલી કે એથ ય નાની. ક્યાં સાંભળ્યું કે કોઇ કાકો એક કાકીના પાછળ પડ્યો હતો ? સહુને પોતપોતાનો ટેસ્ટ હોય ! રાજેશ ખન્નાની એક ફિલ્મમાં તદ્દન ઘટીયા છતાં સંપૂર્ણપણે વાસ્તવિક અને સત્ય લાગે ઐવો સંવાદ હતો. વિલનને કોઈ છોકરી ઉપર દુષ્કર્મ કરતો રોકવા રાજેશ ખન્ના એને ફટકારી લીધા પછી આ અર્થપૂર્ણ સંવાદ બોલે છે, ‘લડકી અગર ‘હા’ કહે તો ઉસે છોડના નહીં... ઔર ‘ના’ કહે તો ઉસે છુના નહીં... યે હમારા ઉસુલ હૈ...’ એ વાત જુદી છે કે, લડકી ‘હા’ પાડે તો ય પરિણીત પુરુષે શું કામ પોતાના ફેમિલીની નજરમાં નીચા પડવું જોઈએ. સિવાય કે, ‘કેરેક્ટર’ નામની કોઈ ચીજ પૂરા ફેમિલીમાં હયત રહી ન હોય, પણ છોકરી ‘ના’ પાડે, છતાં રઘવાયો પુરુષ પોતાની જાત બતાડે, ઐને માટે ફાંસીની સજા ય કમ પડે. ખરી શર્ત એ નથી કે, છોકરી હા પાડે છે કે નહીં. પુરુષ કે ઐ યુવતીના ફેમિલીઓ ‘હા’ પાડે તો જાઓ, પહોંચી વળો જેટલીને પહોંચી વળાય એટલીને !

આ તો ‘મી ટૂ’ વાયરામાં હવે છોકરીઓ ખુલ્લે આમ બહાર આવવા લાગી. નહીં તો ફિલ્મ ઈન્ડસ્ટ્રી માટે આવી ઘટનાઓ નવી નથી. મેહમૂદ અને દેવ આનંદ બે જ મોટી હસ્તીઓ હતી કે, પોતાની આત્મકથાઓમાં પણ યુવતીઓ માટેનાં શારીરિક આકર્ષણોનો ખુલ્લેઆમ... અને તે પણ આટલા ઊંચા સ્થાને પહોંચ્યા પછી, સ્વીકાર કર્યો અને ક્યાં ય પોતાની એષણાઓનો બચાવ કર્યો નથી. ગુજરાતી સાહિત્યમાં આજથી સો–સવા સો વર્ષો પહેલાં સ્વામી વિવેકાનંદની કક્ષાના વિચારક અને સાહિત્યકાર ‘સ્વ. મણિલાલ નભુભાઇ દ્વિવેદીએ’ પોતાના લંપટપણાનો લેખિતમાં એકરાર કર્યો છે. આજ સુધીના સર્વોત્તમ ગુજરાતી હાસ્યલેખક સ્વ. તારક મહેતાઓ એમની આત્મકથામાં પોતાના સ્ખલનોના એકરારો પોતાનો બચાવ કે સ્ત્રી ઉપર આક્ષેપો વગર કર્યા છે.

એવું ય નથી કે, કેવળ પુરુષો જ સ્ત્રીઓ તરફ આકર્ષાય છે. સ્ત્રીઓ પાસે એ જ એષણાઓ છે, જે પુરુષ પાસે છે. આક્રમણની રીતરસમ જુદી હોઇ શકે, પણ પુરુષ સ્ત્રી દ્વારા પોતાની ઉપરના ‘બળાત્કાર’ (!)ની જાહેર ખબર કરી શકતો નથી ને કરવા જાય તો લોકો કાં તો એને ‘બાયલો’ કહે ને કાં તો કોઈ માને નહીં.

એવું ય નથી કે, પરિણીત સ્ત્રી–પુરુષ બીજા કે બીજી કોઈ સાથે સંબંધ બાંધે, એ અનૈતિક જ હોય ! અશક્ત, મારઝૂડ કરતાં કે લફરાબાજ પુરુષની પત્ની અન્ય પુરુષના પ્રેમમાં હોય (કે, Vice versa) તો એનું જજમેન્ટ આપનારા આપણે કોણ ? જજમેન્ટની જરૂર ય શું છે ? અને એવી શક્યતા ક્યાં સુધી ટકી રહે કે, પતિ–પત્ની એકબીજાને લગ્નનાં 25–35 વર્ષો પછી ય શારીરિક રીતે ગમવા જ જોઈએ ? એમનાથી વધુ આકર્ષક જગતમાં એમનાથી બાકીના બધા લાગવા માંડે, તો એનો ઉપાય શું ? ઉપાય શોધવાની જરૂરત ખરી ? પતિ હોય કે પત્ની બંને ઐકબીજાને પોતાની મિલકત સમજે છે ને ત્યાં જ ડખા ઊભા થાય છે.

આ બધામાં મજ્જા પડી ગઇ છે, મીડિયાને, પછી એ સોશિયલ–મીડિયા હોય કે ઈલેક્ટ્રોનિક્સ એટલે કે ટીવી– ન્યુઝ ચેનલો. પ્રિન્ટ મીડિયા હજી સુધી તો સંયમ જાળવીને બેઠું છે, પણ ટીવીવાળા હખણાં રહેતા નથી. એ લોકોને ય બેઠાં બેઠાં ‘હળીઓ’ કરવાની મજા પડે છે. ટીઆરપી વધારવાને બહાને કરોડોની કમાણી થાય છે. આજે જે કાંઈ બની રહ્યું છે, તે સદીઓ પહેલાં ય બનતું હતું. આવું વિરાટ અને કમાણીજન્ય મીડિયા નહોતું એટલે દેશ–વિદેશમાં કોઇ સારી ઘટનાઓ બને, એની પણ નોંધ લેવાતી. રોજ ભાજપ–કોંગ્રેસની એકબીજા માટેની ગાળાગાળી જોવા–સાંભળવાની, રોજ બળાત્કારો અને કાતિલ હિંસાના સમાચારો જોવાના, પેનલ–ચર્ચાઓમાં ઝઘડાથી વિશેષ કહેવા–કરવાનું તો કોઈની પાસે નથી...

બસ, દોષ ટીવી–દર્શકો ઉપર ઢોળાય છે કે, એમને આવા જ સમાચારો જોવા ગમે છે.

સિક્સર

ક્રિસ્ટિયાનો રોનાલ્ડો ‘રિયલ મેડ્રિડ’ ક્લબ છોડીને ઇટલીની ‘જુવેન્ટ્સ’માં જોડાયો...

કહે છે કે, આવા વર્લ્ડ ક્લાસ ખેલાડીને રિયલ–મેડ્રિડવાળા સાચવી ન શક્યા !

એન્કાઉન્ટર : 21-10-2018

* હમણાંથી #MeTooનું તૂત ચાલ્યું છે... શું કરવું ?

– પાંચ–સાત વર્ષ પહેલાંય આપણાથી કોઇ લોચો વાગી ગયો નથી ને... એ તપાસી લેવું.

(ગૌરાંગ પટેલ, સુરત)

* મને ગુસ્સો બહુ આવે છે, શું કરવું ?

– અરીસામાં જોવું.

(એહજાઝ દીવાન, ભાલેજ)

* પત્ની સાચો પ્રેમ ક્યારે કરે છે ?

– ખોટો ય ક્યારે કરે છે, એની જો ખબર પડતી હોય તો આની ખબર પડે.

(મહાસુખ દરજી, અમદાવાદ)

* ટીવી પરની પેનલ–ચર્ચાઓમાં એકબીજાને ભાંડવા સિવાય બીજું કાંઇ હોતું જ નથી ?

– એટલા માટે ટીવી કરતાં છાપાં સારા.

(માધવી આપ્ટે, વડોદરા)

* મારે બેંકની તગડી લોન લઇને વિદેશ ભાગી જવું છે. કોઇ ઉપાય ?

– આવું જાહેરમાં તમે પૂછી બેઠા છો, હવે ગામમાંય તમને કોઇ રૂપિયો નહીં આલે !

(એ. એમ. ચૌહાણ, ભાવનગર)

* તમને તમારું એન્કાઉન્ટર થવાની બીક નથી લાગતી ?

– હવે લાગી.

(ગુજરાતી બોય, દાહોદ)

* આ ટેસ્ટ ક્રિકેટની મેચો જોવા માંડ પચ્ચા માણસ આવે છે... શું ફાયદો ?

– ટેસ્ટ મેચોમાં મફત પ્રવેશ અપાવવો જોઇએ. સામાન્ય ક્રિકેટ શોખીનો જોઇ તો શકે.

(પ્રભાકર દેસાઇ, મુંબઇ)

* તમને કોંગ્રેસ–પ્રમુખ બનાવવામાં આવે તો ?

– હું તમને પપ્પુ લાગું છું ?

(હીરેન સોની, સાઠંબા)

* ઇ.સ. 2019ની ચૂંટણી કોણ જીતશે ?

– મોદી.

(કનૈયાલાલ પટેલ, કપડવંજ)

* મલ્ટિપ્લેક્સવાળા પોપ–કોર્ન કે સમોસામાં સોલ્લિડ લૂંટે છે. કોઇ કહેનાર નથી ?

– હવે તો બીજું કોઇ ‘પદ્માવત’ રિલીઝ થાય એની રાહ જોવી પડે.

(શ્રેયા મનન ત્રિવેદી, અમદાવાદ)

* તમને જગતની સર્વશ્રેષ્ઠ ચીજ કઇ લાગે છે ?

– ભારતનો રાષ્ટ્રધ્વજ.

(હિતેશ પરમાર, કાતોલ)

* આજના રાજકારણ વિશે શું માનો છો ?

– કોઇને ખરીદી ન શકો, તો એને વેચી નાંખો.

(જીગર પટેલ, જામનગર)

* ચાલુ પરીક્ષાએ સુપરવાઇઝરો છોકરીઓ પાસે ઊભા જ રહેતા નથી, પણ છોકરાઓની કાપલી પકડે છે.

– ‘તો શું થયું મારી તરફ જોયું નથી એણે કદી,

એવા ઘણાં છે ગામ, જ્યાં ટ્રેનો ઊભી રહેતી નથી.’

(ભાવિન ગોપાણી, સૌરભ મહેતા, નડિયાદ)

* મને આખો દિવસ મોબાઇલમાં મસ્ત રહેવાની આદત પડી ગઇ છે. શું કરૂં ?

– એમાં જે કાંઇ ચિંતા કરવાની છે, એ તમારી આજુબાજુવાળાને કરવાની છે... તમે ત્યારે, લગે રહો !

(વિજય દાભી, કાકરખાડ)

* તમારા મતે, ‘અબ કી બાર, કિસ કી સરકાર ?’

– ભાજપ... પણ, અમારો મત અમારા ઘરમાંય કોઇ સાંભળતું નથી.

(અભિષેક ભટ્ટ, સુરત)

* શું કોંગ્રેસ પ્રજાની નજરમાંથી ઊતરી રહી છે ?

– દેશ માટે પોતે શું કરવા માંગે છે, એ કહેવાને બદલે એનો કોઇ પણ નેતા–પ્રવક્તા કેવળ મોદીને ભાંડે રાખે છે. માની લો કે, મોદી હારી પણ ગયા, તો કોંગ્રેસને આપણે કંઈ આશા ઉપર વોટ આપવો ?

(ચિતરંજન વ્યાસ, સુરત)

* તમારું વાંચીને અહીં રાજસ્થાનમાં અમે સંસ્થાના કોઇ પણ પ્રોગ્રામ પહેલાં રાષ્ટ્રગીત ફરજિયાત કરાવ્યું છે...

– જે પ્રસંગે મિનિમમ 25 માણસો ભેગા થાય ત્યાં રાષ્ટ્રગીત ગવડાવવું જોઇએ.

(જયરાજસિંહ રાઠૌર, જયપુર)

* જિંદગી સુંદર ક્યારે લાગે છે ?

– સોમવારથી શનિવાર સિવાય.

(વાણી પટેલ, મેહસાણા)

* તમે સોશિયલ મીડિયાથી આટલા ખફા કેમ છો ?

– એની ઉપર કોઇ સેન્સરશિપ જ નથી. બીભત્સ સેક્સની ક્લિપો, નઠારી ગાળો અને ગમે તેવી અફવાઓ આ મીડિયામાં ચાલી જાય છે. અમદાવાદમાં કોઇકે ઉડાડી હતી કે, ‘આવતી કાલે દૂધ નથી મળવાનું’, તો સાંજ સુધીમાં પૂરા શહેરમાંથી દૂધ ગાયબ ! બધા તૂટી પડ્યા.

(નમણી વિક્રાંત છાયા, મુંબઇ)

* ભારતનું કયું રાજ્ય સૌથી વધુ દેશભક્ત છે ?

– મહારાષ્ટ્ર. સુનિલ ગાવસકરે વેસ્ટ ઇન્ડીઝ સામે બીજી ટેસ્ટ પહેલાં ભારતનું રાષ્ટ્રગીત ગવડાવવાને બદલે વગાડ્યું, સુનિલે ખૌફ જતાયો. અન્ય મરાઠી માણસો પણ બીજા કરતાં વધુ દેશપ્રેમી દેખાય છે. કમનસીબે, ગુજરાતમાં હજી એ જોશોજુનૂન પેદા નથી થયા.

(મોહના જયદેવ પરીખ, વડોદરા)

* ગુજરાતથી ડેન્ગ્યુ, સ્વાઇન ફ્લ્યૂ અને ચિકનગુનિયા થયો ?

– એ ત્રણે ભેગા થઇને ડોક્ટરોને વળગે, એવો સવાલ ન પૂછો, ભાઇ !

(શાંતિભાઇ પરીખ, કડી)

* એકતા કેવી રીતે આવે ?

– અમારા ફ્લેટની લિફ્ટ બંધ થઇ જાય ત્યારે બધા ભેગા થઇ જાય છે.

(નિકુંજ શાહ, સુરત)

* આપણું સફાઇ અભિયાન અટકી કેમ ગયું ?

– રસ્તા ઉપર પાનની પિચકારી મારો... કોઇ પકડનાર હોય તો બતાવો.

(ગોવર્ધનદાસ મણી, દુધાલ)