લોખંડનું કબાટ

આપણે રેગ્યુલર નહાઈ-ધોઈએ કે નહિ, એ જુદી વાત છે, પણ ઘર તો બારેમાસ સ્વચ્છ રાખવું જોઈએ, એવું ઘઈઢીયાઓ કહી ગયા છે. પણ રોજ નહાવા જવાય છે, રોજ રોજ ઘરો સાફ થતા નથી. કચરા-પોતાં તો થતા હોય, પણ ઘરનો ખૂણે-ખૂણો, કબાટો અને માળીયા તો છ મહિને એકાદવાર સાફ થાય.

''અસોક... કેટલાં વર્શું થઈ ગીયા, આપણે ઘર સાફ કઈરૂં નથ્થી. આ સની-રવિની રજાયુંમાં હાલો... બધું શાફ કરી નાખીએ.'' સવારના બ્રેકફાસ્ટ વખતે વાઈફે કીધું.

''થોડી રાહ જો જરા... આજકાલ આપણા નારણપુરામાં ઘરફોડચોરો વિના મૂલ્યે આખેઆખું ઘર સાફ કરી આપે છે. આપણો ય નંબર આવશે. આપણે મેહનત કરવાની જરૂર નથી.'' મને આવડે એવો જવાબ આપ્યો.

''ખોટા ઢીંગા મારો મા, ને! આમ જરા ઘરમાં ચક્કર મારી આવો... જુઓ તો ખરા, ઘર કેવું ફૂવડ જેવું થઈ ગયું છે, તી! આખા ઘરમાં ધૂળું જ ધૂળું ને માટીયુંના તો ઢગલે ઢગલા થઈ ગીયા છે.''

એની વાત તો સાચી હતી, પણ એની વાત માનવામાં ઘરના માલસામાનની ખસડાખસડીમાં હું વાંકો વળી જઉં, એ મને ગમે નહિ. મારું મન પોલાદી છે, પણ તન તાંબાનું છે. આવા કામોમાં વેડફી ન નંખાય... બા ખીજાય! 'ઍનકાઉન્ટર' નામની રવિવારની મારી કૉલમમાં ઘણા પૂછે છે, ''તમારા સફળ લગ્નજીવનનું રહસ્ય શું?'' ત્યારે હું કહું છું, ''પત્ની જે કાંઈ કામ સોંપે, તેની કદી ના પાડવાની નહિ... અને એ કામ કદી કરવાનું ય નહિ! જે કામ સોંપ્યું હોય તેમાં ભરચક બફાટ કરીને લાવવાનો, એટલે ખીજાશે કે, ''તમને તો છોકરાઓ નવડાવતા ય આવડતા નથી... ખબરદાર, આજ પછી કોઈ 'દિ છોકરાઓને નવડાવવા ગીયા છો તો!'' એણે સોંપેલું કામ ઊંધું વાળીને આવો, એટલે બીજા દિવસથી તમે રાજ્જા બેટા...! કાયમ માટેની નિરાંત.

ગુજરાતી વાઈફો ૫૦-ઉપરની થાય, એટલે એના પગે વા શરૂ થયો હોય, અડધો રૂમ ભરાય, એટલો તો એક એક ઢગરો પાછળ લઈને ફરતી હોય... ને એવા તો બે! હવે એ ચાલતી ન હોય, ખસતી હોય. 'ઍનિમલ પ્લૅનેટ' પર ક્યારેક દરિયા કિનારે જતું પૅન્ગ્વિન પક્ષી જોયું હોય, તો બરાબર એની ચાલે ગુજરાતી વાઈફો ઠૂમ્મક-ઠૂમ્મક ચાલતી હોય છે... ફરક કેવળ સ્પીડનો! હવે દરેક સંસ્કારી ઘરોમાં બબ્બે કમોડની સાઈઝવાળા ટૉઈલેટ હોય છે. વાઇફ રાત્રે પથારીમાં પડખું ફરે, ત્યારે કાઠિયાવાડનું કોક નાનકડું આખું ગામ ખાલી થતું હોય એવું એના ગોરધનને લાગે. ૩૧-ડીસેમ્બરે એની સાથે હિમ્મતવાળા હસબન્ડોઝ ડાન્સ-ફ્લોર પર નથી જતા... બૉલ-ડાન્સ કરતા પાણીની ટાંકી ખસેડતો હોય, એટલી શક્તિ વપરાઈ જાય. જે લોખંડનું કબાટ ખસેડવા માટે રૂ. ૨૫૦/- રોજના આઠ મજૂરોને ચૂકવવા પડે, એ કબાટને વાઇફે બસ, એક જ વખત સાઈડમાંથી અથડાવાનું હોય... કબાટને તમે ઈચ્છિત જગ્યામાં મોકલી શકો.

પણ જહે નસીબ...! મકાન સાફ કરવાનું આવે ત્યારે એ સોફામાંથી ઊભી પણ ન થાય. એને એ જ દહાડે કંઈકને કંઈક થઈ ગયું હોય. કમર અથવા/ઉપરાંત ઢીંચણમાં દુઃખાવો, સવારના ચક્કરો આવવા, પ્રેશર વધી ગયું હોય, એ જ દિવસે કાનમાં સણકા ઉપડયા હોય ને છતાં બોલતી જાય, ''મને કાચી કેરીયું ખાવાના બવ મન થાય છે... કિયાંકથી લાવી દેસો?''

તારી ભલી થાય ચમની... આ આખું પેકેજ તું મકાન સાફ કરવાના દિવસે જ ખોલે છે? એને અચાનક આપણામાં (એટલે કે, મજબુર ગોરધનોમાં) મહાબલી હનુમાનજીના દર્શન થવા માંડે છે. આપણે ભરપુર શક્તિમાન છીએ ને આવા કબાટો ખસેડવા તો આપણા માટે ડાબા હાથનું કામ છે (હું ડાબોડી છું), એવી માન્યતા એના મનમાં ફિટ થઈ જાય છે. એની વાતમાં અંશતઃ સત્ય છે. સાચ્ચે જ આવા કબાટો હું જીવના જોખમે પણ ખસેડી શકું એમ છું... બસ, એને બન્ને હાથમાં ઉપાડી શકતો નથી. અનુભવીઓને ખબર હશે કે, વાઈફોને ઉપાડવી હોય તો એના બન્ને પગની આજુબાજુ આપણા હાથની ગરગડી બનાવીને વીંટળાઈ દેવાની, પછી ઢીંચણ (આપણા... એના નહિ!) નીચા વાળીને 'જો ર લગા કે હૈસા...' બોલીને જમીનથી અધ્ધર કરવાની હોય. પણ આવું બધું વાર્તાઓમાં અથવા તો લગ્ન પછીના એક-બે મહિના ચાલે, વ્યવહારમાં નહિ. આટલા સૂક્ષ્મ ગાળામાં એનો ઘેરાવો આપણા હાથમાં ન આવે. બહુ બહુ તો હોળીના પવિત્ર દિવસે પ્રગટાવેલી હોળીની ગોળગોળ પ્રદક્ષિણા કરીએ છીએ, એવા એક-બે નાના ચક્કરો વાઈફની ગોળ ગોળ મરાય. ગોરધનો માટે આ જ પધ્ધતિ બૉલ-ડાન્સ વખતે ય કામમાં આવે છે. આજે પણ ભરબજારમાં તમે હસબન્ડ ટુંકો ને વાઈફ લાંબી જુઓ છો, તે એમના લગ્ન વખતે આટલું લાંબુ-ટુંકુ ન હોય... નક્કી એનો ગોરધન એને બે હાથે ઊંચી કરવા ગયો હોય ને જમીનમાં સવા ફૂટ નીચે ઉતરી ગયો હશે, માટે વાઈફ લમ્બુ અને હસબન્ડ ઠિંગુ લાગે... (ઠિંગુ ગોરધનોએ પંખો ચાલુ કરવો!)

મારી જ વાઈફનો હું ગોરધન હોવા છતાં બુધ્ધિશાળી ખરો. ('યે પૉઈન્ટ નૉટ કિયા જાય, મી લોર્ડ! ...એક પરણેલો માણસ બુધ્ધિની વાત કરે છે..!' : મી લૉર્ડને સૂચના પૂરી) ભગવાન-પ્લસ સસુરજીની દયાથી મારા સસુરજીએ બીજા બે પુત્રો અને બીજી ત્રણ દીકરીઓ, પ્લસ એ બધાને ભાગે પડતો આવેલો સ્ટાફ, એટલે સમજો ને, કોઈ ૨૫-૩૦નું ફૅમિલી થયું. એ જમાનામાં તો તમે જાણો છો કે, કઠોર પરિશ્રમનો કોઈ વિકલ્પ નહતો. મેં વાઈફને સૂચન કર્યું, ''આપણે તારા ભાઈઓ અને એમના છોકરાઓને એકાદ કલાક હૅલ્પ કરવા બોલાવીએ તો...? તારા ફાધરને મૂકી આવવાના હતા, ત્યારે યાદ છે, હું મદદમાં આવ્યો હતો? સફેદ કપડાં પહેરીને સ્માશાને ગયો હતો...? એ લોકો આપણને ક્લબમાં ડિનર માટે લઇ જાય છે, તો આજ સુધી મે કોઇ ’દિ ના પાડી છે? ... માણસ માણસના કામમાં નહિ આવે તો બીજા કોના કામમાં આવશે...? કબાટ ખસેડવા એ લોકોને બોલાવીએ... આ તો એક વાત થાય છે...!’’

સિક્સર

ફિલ્મ 'બેબી'ની માફક એક અદ્ભુત ફિલ્મ 'બદલાપુર' તમારે જોવી જ જોઈએ, એનું એક કારણ આપો.''

નહિ અપાય...! જોવી જ પડે, એના ૧૦૦-કારણો છે... નહિ જોવા માટેનું એક જ, ''તમારી ટિકીટ કાઢનારો કોઈ મળી ન રહે!''