હનીમૂન ('૭૩)

ફિલ્મ : હનીમૂન ('૭૩)

નિર્માતા : રાજશ્રી પ્રોડકશન્સ

દિગ્દર્શક : હિરેન નાગ

સંગીત : ઉષા ખન્ના

ગીતકાર : યોગેશ

રનિંગ ટાઈમ : ૧૪-રીલ્સ,૧૩૫ મિનિટ્સ

થીયેટર : એલ.એન. (અમદાવાદ)

કલાકારો : લીના ચંદાવરકર, અનિલ ધવન, નાઝિમા, સુરેશ ચટવાલ, ઉત્પલ દત્ત, શ્યામા, લીલા મીશ્રા, આગા, સુંદર, મુકરી, સુલોચના (સીનિયર), પરવિન પોલ, શમ્મી, પૂર્ણિમા, ઉમા ધવન, મધુપ શર્મા, તરૂણ ઘોષ, શૈલ ચતુર્વેદી, પરદેસી અને શ્રીરામ શાસ્ત્રી.

ગીતો

૧. જીવન હૈ એક સપના, મધુર સુહાના સપના - આશા-કિશોર

૨. મેરે પ્યાસે મન કી બહાર, કબ સે થા તુમ્હારા - આશા-કિશોર

૩. દિન હૈ યેબહાર કે, ફૂલ ચૂન લે પ્યાર કે - મુહમ્મદ રફી

૪. દો દિલ મિલે, ગુલો ગુન્ચે ખીલે, મેરે યાર - આશા-કિશોર

હીરો અનિલ ધવન હોય ને હીરોઇન લીના ચંદાવરકર હોય... બાકીની પાર્ટીમાં ય કોઈ ઢંગધડા ન હોય, છતાં આવી ફિલ્મ વિશે લખવાનું મન થાય તો એક માત્ર એ ફિલ્મના બૅનર માટે. રાજશ્રી પ્રોડકશન્સની તો તમામ ફિલ્મો આલા હતી. એ લોકોની ખૂબી બે પ્રકારની રહી છે. એક તો, છાપેલા કાટલા જેવા સ્થાપિત હીરો-હીરોઇન કદી નહિ લેવાના ને બીજું, સંગીતમાં પણ જામી પડેલા જમાઈ રાજોને તો કદી નહિ. એમની ફિલ્મોમાં સંગીત આપ્યા પછી એ લોકો જામે એ બને, જેમ કે લક્ષ્મીકાંત-પ્યારેલાલ (ફિલ્મ દોસ્તી) કે રવિન્દ્ર જૈન. પણ મોટી મહત્ત્વની વાત એમની વિષય પસંદગીમાં હતી અને તે એક જ રહેતી, સામાજીક ફિલ્મો જ બનાવવાની. નોર્મલી, તો સ્ટારકાસ્ટ કે મશહૂર સંગીતકારો વિનાની હિંદી ફિલ્મો ચાલે નહિ, પણ રાજશ્રીવાળાની ફિલ્મોની યાદી જૂઓ :

આરતી, દોસ્તી, તકદીર, જીવનમૃત્યુ, ઉપહાર, પિયા કા ઘર, સૌદાગર, ગીત ગાતા ચલ, તપસ્યા, ચિત્તચોર, દૂલ્હન વો હી, જો પિયા મન ભાયે, અખીયોં કે ઝરોખોં સે, સુનયના, મૈને પ્યાર કિયા, હમ આપકે હૈ કોન, હમ સાથ સાથ હૈ... આ બધાની વચમાં નહિ નહિ તો ય બીજી ૧૦-૧૫ ફિલ્મો ઉતારી પણ બધી ફલોપ ગઇ પણ રાજશ્રીએ સામાજીક ફિલ્મોનો ઢાંચો ન છોડયો. યસ. રાજશ્રીની આ યાત્રામાં ક્રેડિટ એમને આપવી પડે, એવા અનેક સફળ (અને નિષ્ફળ પણ) હીરો-હીરોઇનો કે સંગીતકારોનું લિસ્ટ લાંબુ છે.

ખુદ આ જ ફિલ્મ 'હનીમૂન'માં એ વખતે પણ સાવ ભૂલાઈ ગયેલી સંગીતકાર ઉષા ખન્નાને રાજશ્રીએ ચાન્સ આપ્યો અને ઉષા ખન્નાએ તરત સાબિત કરી આપ્યું કે, લોકો એને અમથે અમથી ભૂલી નથી ગયા. આવો ચાન્સ મળવા છતાં ઉષાબેને કાંઈ શકોરૂં ય ન ભાંગ્યું.

અને બાકી વાત ફિલ્મની કરવાની હોય તો, ફિલ્મ એના પ્રારંભથી મોટી આશાઓ જગવે અને છેવટે આ મોટું ભોપાળું ! વિષય કેવો સુંદર હતો કે, નવપરિણિત યુગલ (અનિલ ધવન અને લીના ચંદાવરકર) હનીમૂન માટે ઉત્તર પ્રદેશના હિલ સ્ટેશન રાનીખેત જાય છે. ત્યાં લીનાની ખાસ દોસ્ત નાઝિમા અચાનક મળી જાય છે. બન્નેના લગ્નો એક જ દિવસે થયા હતા, તેનું કારણ એ પણ હતું કે, બન્ને લગ્ન પહેલા અન્ય યુવકોના પ્રેમમાં હતા, પણ પુરૂષો બદમાશ હોય છે, એવી બેહૂદી ધારણાથી બન્ને સખીઓ પોતાની પ્રેમીઓને છોડી દે છે. રાનીખેત ગયા પછી બન્નેને ખબર પડે છે કે, એમના જૂના પ્રેમીઓ એમનો પીછો કરતા કરતા અહીં આવી પહોંચ્યા હોય છે. હકીકતમાં આ વાર્તામાં ક્રોસ-એન્ટ્રી થઇ છે. લીનાનો જૂનો પ્રેમી સુરેશ ચટવાલ અને નાઝિમાનો જૂનો પ્રેમી અનિલ ધવન બન્નેને પણ આ ક્રોસ-એન્ટ્રીની ખબર ન હોવાથી, પોતાનો ભાંડો ફૂટી જશે, એ બીકમાં બન્ને હીરાઓ આ સખીઓને ફોન પર બ્લેક-મેઇલ કરે છે, જેનાથી બચવા પોતાના શહેરના ફાલતુ વકીલ ઉત્પલ દત્ત અને તેની પત્ની શ્યામા, જે રાનીખેત આવ્યા છે, તેમની આ ચારે ય જણાઓ એકબીજાથી છૂપાવીને કાયદાકીય સલાહ લે છે, પણ વકીલ પત્ની શ્યામાની સલાહથી હનીમૂન એટલે કે, ફિલ્મનો અંત, નાટકીય ઢબે હર્ષોલ્લાસનો આવે છે.

ફિલ્મ '૭૦ના દશકની છે. જૂની ફિલ્મોની આ જ તો લિજ્જત છે કે, આપણા ભરચક જમાનાની ફિલ્મો જોવાથી ઘણું બધું યાદ આવે. આજે કોઈ બેલબોટમ પેન્ટ યાદ પણ કરતું નથી. ઇસ્ટ આફ્રિકાના કિટેન્ગે શર્ટ્સ તો બહુ ચાલ્યા હતા. કાન પાસે લાંબા સાઇડ-બર્ન્સ (કે સાઈડ લોક્સ કે આપણી ભાષામાં થોભીયા રાખવાનો)નો એ જમાનો હતો. ગોગલ્સ પહેરીને બહાર નીકળ્યા, એટલે શું ય જાણે વટ પડતો હશે, એમ માનીને ગબલાંઓ ગોગલ્સ કાઢે નહિ, કોઈ પણ અપવાદ વગર હીરોઇનો માથે સ્વિચ કે નકલી વાળનાઆ મોટા અંબોડા પહેરે. કાનપાસે બનાવટી લટો રાખે. પહાડ કે અન્ય આઉટડોર શૂટિંગ વખતે વાળ ફરફરફર ઊડે નહિ, માટે હીરો પણ વાળમાં હેર-સ્પ્રે લગાવે, એનું જોઇને આપણી પોળના જયેશ, રમેશ અને રાજેશે ય ઉપડયા હોય, એમાં જુઓ નજારો... સરખું આવડે નહિ, એમાં માથે ગુંદરના લોંદા ચોંટયા હોય એવું લાગે. એ વખતે હજી પેલી કેસેટો શોધાઈ નહોતી, એટલે ખભે ટ્રાન્સિસ્ટર રેડિયો લટકાવીને બહાર ફરવું, સ્ટેટસ ગણાતું. આ ફિલ્મમાં ય અનિલ ધવન હનીમૂન ઉપર ખભે લીનાને બદલે ટ્રાન્સિસ્ટર લટકાવીને રાનીખેત જાય છે. બહુ ઓછાને ખબર હશે કે, લીના ચંદાવરકર જ નહિ, ઇવન હેમા માલિનીએ આખી જીંદગી માથે વિગ પહેરીને ફિલ્મો કરી છે. એમના પોતાના વાળ જુઓ તો તમે એમને હીરોઇન માનો પણ નહિ. ફિલ્મની હીરોઇન લીના ચંદાવરકર કર્ણાટકના ધારવાડમાં એક આર્મી ઓફિસરને ત્યાં ૨૯મી ઓગસ્ટ, ૧૯૫૦ના રોજ જન્મી હતી. એ તો બધાને ખબર છે કે, ગોવાના માજી મુખ્યમંત્રી શશીકલા બાંદોડકરના ભાઈ સિધ્ધાર્થ સાથે લીનાના પહેલા લગ્ન થયા, એના થોડા જ વખતમાં, અજાણતામાં બંદૂકની ગોળી છૂટી જવાની સિધ્ધાર્થનું મૃત્યુ થયું હતું. લીનાએ તે પછી કિશોર કુમાર સાથે પરણવું હતું, પણ કિશોર અગાઉ ત્રણ વખત પરણી ચૂક્યો હોવાથી લીનાના પરિવારે સાફ ના પાડી દીધી, પણ લીના મક્કમ રહેવાથી એ લગ્ન થયા અને લીના બીજી વખત વિધવા બની. હાલમાં લીના કિશોરના અને પોતાના બન્ને પુત્રો સાથે જુહુમાં રહે છે. ફિલ્મ 'ચેતના'થી મશહૂર થયેલો અનિલ ધવન મુંબઇના 'નિભાના એપાર્ટમેન્ટ'માં આજે પણ વર્ષોથી રહે છે. આ જ બિલ્ડિંગમાં અગાઉ એના પડોશીઓ હતા, રેખા, વિનોદ મહેરા, પ્રેમ ચોપરા અને નવિન નિશ્ચલ, જે અનિલનો અચ્છો દોસ્ત હતો. નવિન અને તેની વાઇફ નીલિમા વચ્ચે વર્ષોથી જૂના ઝગડા ચાલતા હતા ને અનિલ અને તેની પત્નીએ બન્નેને છોડાવવા અનેક વખત જતા હતા. પછી તો પડોશીના ઘેર રોજ સવારે ચા-પાણી પીવા જાઓ, એમ અનિલ ઝગડા છોડાવવા જતો, કોઈ ફાયદો ન થયો અને નવિન-નીલિમા છૂટા પડી ગયા. નવિન ગુજરી ગયો અને નિલિમા ક્રિશ્ચિયન થઇ ગઇ. અનિલ એટલે ગોવિંદાને લઇને અનેક કોમેડી ફિલ્મો બનાવનાર નિર્માતા-દિગ્દર્શક ડેવિડ ધવનનો ભાઈ. આજનો એકટર વરૂણ ધવન ડેવિડનો દીકરો થાય. એમ કહેવાય છે કે, નવિને તો સમાધાનની તમામ બારીઓ ખુલ્લી રાખી હતી, પણ નીલિમા સ્વભાવની તોખાર હતી.

અનિલ ધવન એક એકટર તરીકે ભા.ભૂ., પ્રદીપ કુમાર, મનોજ કુમાર કે એ લેવલના તમામ હીરોથી કોઈ ચઢે એવો નહતો. બહુ નબળો એકટર, પણ એક વાતનો યશ આપવો પડે કે, એનો જમાનો એ હદનો ચાલતો હતો કે, અમિતાભ બચ્ચન અનિલ ધવન સાથે સેકન્ડ લીડમાં કામ કરતો ને ફિલ્મનો મૂળ હીરો અનિલ હોય. એ કરોડપતિ તરીકે ઇમ્પ્રેશન પાડી ન શકે, એ દ્રષ્ટિએ અમોલ પાલેકર પહેલા ભારતના મધ્યમવર્ગના માણસનું પ્રતિનિધિત્વ અનિલ કરતો હતો. અમોલની માફક ફાઇટિંગ-બાઈટિંગમાં ય એ ન ચાલે, એટલે એકશન ફિલ્મો શરૂ થઈ, એમાં અનિલ પણ ઘરભેગો થઇ ગયો. પૂણેની ફિલ્મ એન્ડ ટેલીવિઝન ઇન્સ્ટિટયૂટમાં અનિલ ધવન, શત્રુઘ્ન સિન્હા અને જયા ભાદુરી એક જ ક્લાસમાં હતા, ત્યારથી ત્રણેની દોસ્તી કાયમી થઇ ગઈ. મુંબઇમાં મારા ભાઈ હિમાંશુરોય દવે સાથે એલિફન્ટાની ગુફાઓ જોવા ગેટ વે ઓફ ઇન્ડિયાથી બોટમાં બેઠો, ત્યારે આનંદ સાથે ચોંકી જવાયું કે, એ જ બોટમાં વિલન મદનપુરી અને કોઈ નવી એક્ટ્રેસ 'રશ્મિ' છે. યોગાનુયોગ, આ એક માત્ર ફિલ્મ રશ્મિએ આખી લાઈફમાં કરી હતી. રશ્મિ અનિલ ધવનની વાઈફ છે. ઉત્પલ દત્ત-જેને આપણે ચાહીએ છીએ, એ સ્તરે હજી સુધી પહોંચ્યા નહોતા, એટલે આ ફિલ્મના ટાઈટલ્સમાં પણ એમનું નામ જુનિયર આર્ટિસ્ટો સાથે મૂકવામાં આવ્યુંછે. રોલ પણ અત્યંત ફાલતુ છે.ફિલ્મમાં રોલની દ્રષ્ટિએ શ્યામાને સારૂં કામ મળ્યું છે કે, ફિલ્મનો અંત તેના ઉપાયથી આવે છે.

શ્યામાનું સાચું નામ ખુર્શિદ અખ્તર છે. આજે ૭૯ વર્ષની થયેલી શ્યામાનો એક જમાનો હતો. એ હીરોઇન પણ બની અને વેમ્પ પણ, દેવ આનંદની ફિલ્મ સંસ્થા 'નવકેતન'ના કાયમી સીનેમેટોગ્રાફર સ્વ.ફલી મિસ્ત્રીની એ પત્નીથાય. એમને ત્રણ પુત્રો થયા, પણ પોતાનું ચરીત્ર જાળવવામાં શ્યામાને આ જાલીમ જમાનાનો કોઈ સાથ ન મળ્યો, એમાં પુત્રો સાથે અનેક તકરારો થતી. વચમાં તો એવા સમાચાર હતા કે, પુત્રોએ શ્યામાને કાઢી મૂકી હોવાથી મુંબઇમાં આજે એ એકાકી જીવન જીવે છે. 'ખંડહર બતા રહા હૈ, ઇમારત બુલંદ થી...' જેવો હાલ શ્યામાનો છે. નહિ તો ગુરૂદત્તની ફિલ્મ 'આરપાર', 'બરસાત કી રાત', 'તરાના', 'સાવન ભાંદો', 'દિલ દિયા દર્દ લિયા,' 'મિલન' અને રાજ કપૂરવાળી 'શારદા'માં તો એને બેસ્ટ સપોર્ટિંગ એકટ્રેસનો 'ફિલ્મફેર એવોર્ડ' પણ મળ્યોહતો.બધાને યાદ કે ખબર ન હોય, પણ શ્યામાની એક ફિલ્મ 'દો બહેને'માં એણે ડબલ રોલ કર્યો હતો ને લતા મંગેશકરનુંઅદ્ભૂત ગીત, 'સૈંયા પ્યારા હૈ અપના મિલન...' શ્યામા ઉપર ફિલ્માયું હતું. હિંદી ફિલ્મોની પર્મેનેન્ટ 'બહેન' નાઝિમા બહેન બની બનીને જ હોલવાઈ ગઈ. નહિ તો ભલે બહેન તો બહેન, પણ એ રોલમાં એની મોનોપોલી થઇ ગઇ હતી.

રાજેન્દ્ર કુમાર-સાધનાની ફિલ્મ 'આરઝૂ'માં દર્શકોને એ ગમી હતી. 'અયકાશ કિસી દીવાને કો, હમ સે ભી મુહબ્બત હો જાયે' એ ફિલ્મ 'આયે દિન બહાર કૈ'નું ગીત પરદા પર નાઝિમાએ ગાયું હતું. ચેહરો તો બેશક સુંદર હતો, પણ બાકીનું શરીર ટૂંકુ આવ્યું, એમાં બહેન માર ખાઈ ગયા. છોકરીઓને એના લાંબા વાળને કારણે ગમતી. એક્ચ્યૂઅલી, ફિલ્મોમાં એ બાળકલાકાર તરીકે આવી હતી, ફિલ્મ 'પતિતા'માં. એ પછી 'બિરાજ બહુ', 'દેવદાસ' અને રાજ કપૂરના 'અબ દિલ્લી દૂર નહિ'ના ટાઈટલ્સમાં એનું નામ 'બેબી ચાંદ' તરીકે હતું. આ જ ફિલ્મમાં અમજદ ખાને બાળ તો નહિ, પણ કિશોર કલાકારનો રોલ પહેલી વાર કર્યો હતો. વાર્તામાં થોડી મહેનત વધુ કરી હોત, તો ફિલ્મ ઉત્તમ બની શકી હોત...પણ ન બની.

(સીડી સૌજન્ય : પ્રદીપ નાયક-સૂરત)